Europejska? Narodowa? Tożsamość przyszłych nauczycieli badana piętnaście lat po przystąpieniu Polski do Unii Europejskiej

Opracowanie prezentuje wyniki badania, przeprowadzonego piętnaście lat po przystąpieniu Polski do Unii Europejskiej, dotyczącego tożsamości tych spośród najmłodszych dorosłych Polaków (czyli osób, które w granicach zjednoczonej Europy spędziły niemal całe swoje dotychczasowe życie), którzy zamierzają zostać nauczycielami szkolnymi i przedszkolnymi. Tożsamość ta jest reprezentowana w badaniu jako ich osobiste poczucie/przekonanie, że są obywatelami zjednoczonej Europy/Rzeczpospolitej Polskiej. Uzyskane wyniki demonstrują, że intensywność deklarowanego przez respondentów subiektywnego poczucia, że są obywatelami Europy jest istotnie niższa niż intensywność ich poczucia, że są obywatelami Polski, niezależnie od czynników sytuacyjnych, których potencjalne oddziaływanie na reakcje uczestników poddano w trakcie badania eksperymentalnej kontroli. Niemniej, tożsamość osób badanych można zaklasyfikować jako polsko-europejską, gdyż żadna z jej składowych ani nie istnieje, ani nie ulega nasileniu kosztem drugiej. Pozwala to przewidywać, że jako nauczyciele i wychowawcy będą dobrym przykładem dla przyszłych pokoleń, pokazując swoim uczniom, że można być jednocześnie Polakiem i Europejczykiem, że tożsamość europejska nie rozwija się kosztem tożsamości narodowej, że obie mogą ze sobą zgodnie współistnieć.

This paper examines the identity of the youngest Polish adults intending to be school and pre-school educators. As the examination is carried out fi fteen years after Poland joined the European Union, the respondents have spent nearly all their lives within the borders of the united Europe. The question, therefore, is how this fact has affected their identity. The identity is represented as their personal feeling/conviction of being citizens of the United Europe (and of Poland). The results demonstrate that though their conviction of being citizens of Europe, even if it is reasonably strong, is not as intensive as that of being citizens of Poland (despite the experimental control of two situational factors that might potentially affect the participants’ responses), their identity could be classifi ed as Polish-European of the positive-sum nature. That is, the young people’s Polish and European identities seem by no means to be in confl ict or at each other’s expense. This offers an optimistic view as far as their future profession of educating next generations is concerned.