Jak pacjenci z chorobą Alzheimera opisują osoby, miejsca i sytuacje? Charakterystyka trudności w zakresie komunikacji językowej w umiarkowanej fazie otępienia

W artykule dokonano charakterystyki trudności w zakresie komunikacji językowej u osób z chorobą Alzheimera (w umiarkowanym stadium otępienia), biorąc za podstawę wyniki badań empirycznych odnoszących się do opisu jako formy wypowiedzi mówionej, zrealizowanych w grupie 60 osób w ramach projektu badawczego pt. „Narracja i jej zaburzenia w przebiegu choroby Alzheimera. Skala sprawności narracyjnych jako technika diagnostyczna w otępieniu alzheimerowskim” (kierownik projektu: A. Domagała; 39 konkurs projektów badawczych Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego, NN104 155339). W stosunku do ustaleń prezentowanych w całościowym opracowaniu monograficznym poświęconym problematyce narracji (Domagała 2015) w niniejszym artykule porównano możliwości pacjentów z odniesieniem do różnych rodzajów opisu (postaci, wnętrza, sytuacji) w aspekcie makro- i superstruktury tekstu. W aspekcie superstrukturalnym wykazano największe trudności w przypadku opisu miejsca. Jednocześnie w przypadku opisu miejsca badani mieli mniejsze trudności ze wskazaniem tematu wypowiedzi, dokonaniem generalizacji niż w przypadku opisu osób oraz opisu sytuacji.

The paper presents difficulties in linguistic communication in Alzheimer’s patients (in the moderate stage dementia) on the basis of empirical studies concerning description as a form of spoken utterance, conducted in a 60-person group as part of the research project ‘Narrative and Its Disorders in the Course of Alzheimer’s Disease. The Scale of Narrative Skills as a Diagnostic Technique in Alzheimer’s Dementia’ (project manager: Dr Aneta Domagała; the 39th Competition of Ministry of Science and Higher Education for research projects NN104 155339). In relation to the findings presented in the comprehensive monograph on the problems of narrative (Domagała, 2015), the present paper compares the abilities of patients with regard to different kinds of description (of persons, interiors, situations) from the angle of the macro- and superstructure of text. From the superstructural perspective the greatest difficulties were shown in the case of describing a place. At the same time, when describing a place the subjects had lesser difficulties with indicating the theme of an utterance and making generalizations than in the case of descriptions of persons and descriptions of situations.