Konstytucyjna regulacja instytucji wywłaszczenia w Polsce – konstytucyjne warunki dopuszczalności wywłaszczenia

Celem niniejszego opracowania jest przybliżenie problematyki regulacji instytucji wywłaszczenia w Konstytucji RP z dnia 2 kwietnia 1997 r. Instytucja wywłaszczenia znana jest od dawna zarówno prawu administracyjnemu, jak i cywilnemu, natomiast przedmiotem zainteresowania konstytucjonalistów zasadniczo stała się w momencie jej wprowadzenia do postanowień ustawy zasadniczej. Z uwagi na złożoność zagadnienia praca została podzielona na trzy części. W pierwszej części pracy autor przeprowadził analizę procesu konstytucjonalizacji tej instytucji w polskim porządku prawnym oraz dokonał selektywnej analizy konstytucyjnych regulacji instytucji wywłaszczenia w niektórych współczesnych państwach, głównie europejskich oraz w USA. W drugiej części została podjęta próba zdefiniowania konstytucyjnego pojęcia wywłaszczenia. Jednocześnie przyjęcie założenia, zgodnie z którym definicja danego pojęcia prawnego powinna opisywać konstytutywne elementy instytucji określanej tym pojęciem, umożliwiło scharakteryzowanie samego wywłaszczenia. Niniejsza, trzecia, a zarazem ostatnia, część pracy koncentruje się na analizie konstytucyjnych warunków dopuszczalności instytucji wywłaszczenia. Zawiera ona również konkluzje podsumowujące i jednocześnie wieńczące całość przeprowadzonych badań.

The purpose of this paper is to present the problem of regulation of the institution of expropriation in the Constitution of the Republic of Poland of 2 April 1997. This institution has long been known to both administrative and civil law. On the other hand, the object of interest of constitutionalists is essentially from its introduction to the provisions of the Basic Law. Due to the complexity of the paper, it has been divided into three parts. In its first part the author analyzed the process of constitutionalization of this institution in the Polish legal system, and made a selective analysis of the constitutional regulations of the institution of expropriation in some contemporary states, mainly European and in the USA. In the second part of the paper an attempt was made to define the constitutional notion of expropriation. At the same time, the assumption that the definition of a given legal concept should describe the constitutive elements of the institution defined by this concept made it possible to characterise expropriation itself. This third and final part of the paper will focus on the analysis of the constitutional conditions of admissibility of the institution of expropriation. It will also contain conclusions summarizing and concluding the whole research conducted.