Rola wyróżników i wyznaczników krajobrazu przyrodniczego i kulturowego w określeniu wyspowego charakteru Beskidu Małego

Badania na potrzeby artykułu dotyczyły określenia wyspowego charakteru Beskidu Małego w stosunku do otaczającego go Beskidu Śląskiego, Beskidu Makowskiego, Kotliny Żywieckiej oraz Pogórza Śląskiego. W tym celu sięgnięto do metody wyróżników/wyznaczników krajobrazu na płaszczyźnie geograficznej oraz etnograficznej, badając jego izolację przestrzenną i kulturową. Z analizy elementów przyrodniczych za szczególny wyróżnik wyspowości Beskidu Małego wybrano rzeźbę oraz dominujący typ pokrycia terenu, natomiast z elementów etnograficznych za unikatowy wyróżnik przyjęto konstrukcyjny typ budowli polaniarskiej oraz przynależność etniczno-kulturową mieszkańców regionu. Zdefiniowane w artykule inne wyróżniki krajobrazowe stanowiące często pojedyncze, niewielkie płaty krajobrazowe, posiadające historyczne oraz geograficzne powiązania z regionem, pozwoliły z powyższymi wyróżnikami określić Beskid Mały jako krajobrazową wyspę górską Zewnętrznych Karpat Zachodnich.

The research for the needs of the article referred to the definition of island character of the Little Beskids in relation to surrounding Silesian Beskids, Makowski Beskids, Żywiec Basin and Silesian Foothills. To realize this goal, the method of landmarks and determiners of landscape was used on geographical and ethnographical plane examining its spatial and cultural isolation. From the analysis of the natural elements, terrain and dominant type of the land cover were chosen as a specific landmark of the island character. From ethnographic elements, structural type of pastoral buildings and ethno-cultural affiliation of the inhabitants of the Little Beskids were used as unique landmark. Other landscape landmarks defined in the article posing often single, small landscape patch with historical and geographical connections to the region allowed in the above determine the Little Beskids as a landscape mountain island in the Outer Western Carpathians.