Przestrzenne aspekty ochrony przyrody w lasach

Ochrona przyrody miała początkowo charakter doraźny, motywowany potrzebą uratowania przed zagładą rzadkich gatunków czy zbiorowisk. Brakowało jej mocnego oparcia w teorii oraz możliwości odwołania się do sprawdzonych, praktycznych rozwiązań. Pytania o trwałość i skuteczność ochrony pojawiły się dopiero później, kiedy zarówno teoria, jak i nagromadzenie doświadczeń pozwoliły na bardziej precyzyjne sformułowanie celów i sposobów ochrony. W świetle późniejszych osiągnięć ekologii i genetyki, takich jak koncepcja metapopulacji czy pojęcie minimalnej populacji zdolnej do przetrwania (MVP) okazało się, ze wiele tradycyjnych form ochrony przyrody jest niewystarczających; bez uzupełnienia przez inne formy ochrony, realizowane w znacznie większej skali przestrzennej, formy tradycyjne nie stwarzają możliwości przetrwania chronionych obiektów przez odpowiednio długi czas. Stwierdzenie tego faktu nie oznacza rezygnacji z tradycyjnych form ochrony; stwarza jednak potrzebę ich umieszczenia w szerszym kontekście krajobrazowym, w którym rezerwaty przyrody czy parki narodowe będą funkcjonować jako węzły sieci, połączone korytarzami ekologicznymi i otoczone obszarami leśnych, w których ochrona przyrody będzie realizowana w takim zakresie, w jakim jest to możliwe bez ograniczania ich funkcji ekonomicznych czy społecznych.

Environmental protection was primarily casual resulting from the need to save rare species or habitats from extinction. It lacked strong base in theory and possibility to relate to practical and proved solutions. Questions about durability and effectiveness of protection appeared later, when both theory and cumulated experiences allowed more precise formulating of aims and means to protect. In respect of further achievements in ecology and genetics, like the concept of metapopulation or the idea of minimal population able to survive (MVP) it occurred that many traditional forms of environmental protection is insufficient. Being not complemented with other forms of environmental protection executed in much larger time scale, traditional forms do not make possible for protected objects to last for long time. Stating this fact does not mean skipping the traditional protection forms, it yet brings the necessity to place them in wider landscape context, where nature preservation areas or national parks will exist as junctions of the network connected by ecological passages and surrounded by forest areas where environmental protection will be realized to such extend not to limit their economical or social functions.