Mozliwosc przywrocenia bartnictwa polskim lasom jako elementu zrownowazonego lesnictwa

Pierwotnie pszczoła miodna Apis mellifera była naturalnym składnikiem biocenozy lasu, będąc stałym i dominującym zapylaczem. Wymarcie w Polsce szczątkowej populacji dzikiej pszczoły miodnej w ubiegłym wieku pogłębiło te niekorzystne zmiany w strukturze zespołu leśnych owadów zapylaczy. Bartnictwo, jako forma tradycyjnego użytkowania lasu, zanikło w Polsce i niemal na całym obszarze Europy pod koniec XIX w. W latach 2006-2008 z inicjatywy WWF zrealizowano projekt przeniesienia praktycznych doświadczeń bartniczych z Uralu do polskich lasów. W wyniku programu powstało ponad 20 barci, głównie zlokalizowanych na terenie Lasów Państwowych w Puszczy Pilickiej i w północnej części Puszczy Świętokrzyskiej. Wstępne wyniki obserwacji procesu spontanicznego zasiedlania barci i rozwoju rodzin pszczelich w barciach wskazują, iż godne rozważenia jest formalne włączenie bartnictwa w zakres działań Lasów Państwowych, jako elementu zrównoważonego leśnictwa i pozaprodukcyjnych funkcji lasu. Przywrócenie bartnictwa przyniosłoby korzyści dla biocenozy lasów gospodarczych poprzez możliwość przywrócenia bardziej naturalnego niż obecny składu zespołu leśnych gatunków owadów zapylaczy, w połączeniu z ochroną agro-bioróżnorodności oraz z ochroną „puszczańskiej” różnorodności biologicznej związanej ze starymi egzemplarzami drzew. Ponadto bartnictwo może stanowić atrakcją turystyczną i dodatkowe źródło dochodu dla mieszkańców obszarów silnie zalesionych.

Honey bee Apis mellifera was natural component of forest biocenosis, being permanent and dominant pollinator. Extinction in Poland of the residual wild honey bee populations in XX century deepened unfavorable changes in composition of the forest pollinating insects’ community. Keeping bees in tree hives, as a traditional form of forest use, disappeared form Poland and from majority of European countries by the end of XIX century. In 2006- 2008 a WWF-initiated project on transferring practical experience in keeping bees in tree hives from Ural to Polish forests has been conducted. As a result, more than 20 beehives in trees were made, located mainly in central Poland (Puszcza Pilicka and Puszcza Świetokrzyska Forests). Preliminary observation of the process of spontaneous colonization of the beehives in holes scooped out of trees and development of the bee families in the hives indicate that it is worth to consider including formally the practice of keeping bees in tree hives into scope of State Forest activities, as a form of sustainable use of forests. Restoring the tradition of keeping bees in tree hives would be beneficial for biocenosis of commercially exploited forests and for forested national parks due to possibility to restore more natural than present composition of the forest pollinating insects’ community. It can be combined with agri-biodi-versity conservation, as well as with conservation of related to old trees biodiversity. Additionally, keeping bees in tree beehives may form a tourist attraction and became additional source of income for inhabitants of forested areas.