Odra jako szlak komunikacyjno-transportowy oraz turystyczny

W pracy ukazana jest specyfika dziejowych zmian funkcji pełnionych przez Odrę. Rzeka od zarania dziejów tworzyła ważny szlak komunikacyjny, transportowy, oś rozwoju gospodarczego Podziały polityczne dorzecza na długo ograniczały funkcję transportową. W XVII-XX w. Niemcy budując kanały włączyli Odrę w system śródlądowych europejskich dróg wodnych. Inwestycje regulacyjne i przeciwpowodziowe w dolinie przekształciły Odrę w nowoczesny szlak żeglugowy. W XX w. rozwinęły się funkcje turystyczno-rekreacyjne. Dziś Odra ma ograniczone możliwości transportowe natomiast wyraźnie zaznacza się funkcja turystyczna rzeki. Dolina Odry to obszar ścierających się od wieków kultur słowiańskiej i germańskiej, stanowi ważne dziedzictwo kulturowe krajów dawniej zwaśnionych, dziś żyjących we wspólnocie. Odmienna sytuacja polityczna dorzecza Odry sprawiła, że odegrała ona w dziejach Polski odmienną rolę niż Wisła, na inny okres przypadł rozkwit żeglugi, inaczej ukształtowały się krajobrazy kulturowe w dolinach.

The article presents changes in functions served by the Oder river through the ages. The river has long history as important waterway, transport route and the axis of economic development. Political divisions of the river’s basin used to restrict its transport function for a long time. The Germans, having built canals (17th – 20th), included the Oder into European inland waterway network. Further river and flood-control investments in the river valley turned it into a modern navigable waterway. At present, the Oder’s transport capability is limited whereas the tourist function is clearly developing. The Oder valley has always been the meeting point of two cultures – Slavic and Germanic, formerly at war – now living in peaceful union. The Oder, due to the political situation in its basin, served a different role in the history of Poland as compared to the Vistula river. Both rivers had different periods of navigation development and created distinctive cultural landscapes.