Kompetencje edukacyjne a zróżnicowanie kapitału ludzkiego na obszarach wiejskich w województwie zachodniopomorskim

Celem artykułu jest określenie poziomu zróżnicowania i klasyfikacja obszarów wiejskich województwa zachodniopomorskiego pod względem zasobów kapitału ludzkiego definiowanego w obszarze edukacji. W badaniu zastosowano metodę porządkowania liniowego bezwzorcową i w efekcie każdej jednostce przestrzennej przypisano miarę syntetyczną, opisującą łączny poziom zasobu. Przyjęto założenie o nierównym rozkładzie kapitału ludzkiego na obszarach wiejskich. Uzyskane wyniki potwierdzają, że obszary wiejskie w województwie zachodniopomorskim są zróżnicowane pod względem kapitału ludzkiego, a poziom kapitału można wyrazić jakościowymi kompetencjami edukacyjnymi mieszkańców danej jednostki (także w obszarze edukacji poza formalnej). Przestrzenne rozmieszczenie kapitału ludzkiego jest zgodne z typologią obszarów wiejskich dokonaną w ramach Monitoringu Rozwoju Obszarów Wiejskich. Wyższa koncentracja kapitału występuje na obszarach silnie zurbanizowanych (gminy typu 7), podczas gdy deficyty kapitału ujawniają się na obszarach peryferyjnych opartych na rolnictwie wielkoobszarowym, zwłaszcza w tzw. gminach popegeerowskich (gminy typu 2). Badaniem objęto obszary wiejskie zdefiniowane jako gminy wiejskie i wiejsko-miejskie wyodrębnione w oparciu o kryterium administracyjne zgodnie z nomenklaturą GUS. Źródłem danych były Okręgowa Komisja Egzaminacyjna (OKE) w Poznaniu, Narodowy Spis Powszechny 2011, Bank Danych Lokalnych GUS oraz Monitoring Rozwoju Obszarów Wiejskich etap I.

The aim of the paper was to determine the level of differentiation and classification of rural areas in the Zachodniopomorskie province in terms of human capital resources defined in the field of education. The linear ordering method in the study was applied, and as a result, each spatial unit the synthetic indicator was assigned, describing the total level of the resource. It was assumed the uneven spatial distribution of human capital. The obtained results confirm: a higher level of human capital cumulating on highly urbanized areas and the occurrence of deficits on peripheral areas characterized by qualitatively low educational competences (also outside the formal). The study encompasses rural areas defined as rural and rural-urban gminas distinguished according to the GUS administrative criterion. The Regional Examination Board (OKE) in Poznan, the National Census of 2011 (NSP), the Local Data Bank of the CSO and the data of Rural Development Monitoring stage 1 were the main data source.