Thermic weather types in Hel and atmospheric circulation types

The main purpose of the article is the analysis of the relations between thermic weather types in Hel and types of circulation from Osuchowska-Klein’s classification (1978). Thermic types have been constructed on the basis of A. Woś’s classification of weather types (1993). As a result, in the study eleven thermic types have been distinguished and grouped into three categories of weather: warm, transitory and frosty. Detailed analysis has revealed that the frequency of thermic weather types in particular types of circulation is determined by the character of circulation (cyclonic/anticyclonic) as well as by its direction. The most numerous types of circulation over Poland: E (north-eastern anticyclonic) and CB (north-western cyclonic) most often are accompanied by warm and transitory weather. In Hel the warm weather group is conditioned mainly by the circulation types associated with the advection of the air from the West or South; transitory and frosty groups are related to the types of circulation conditioning the airflow from the northern or eastern sector.

Zasadniczym celem pracy było określenie częstości występowania w Helu termicznych typów pogody (w latach 1976-1995), w zależności od typu cyrkulacji atmosferycznej (według klasyfikacji B. Osuchowskiej-Klein 1978). Termiczne typy pogody wyróżniono na podstawie klasyfikacji zaproponowanej przez A.Wosia (1993), opartej na dobowych warunkach pogodowych. W niniejszym opracowaniu jedynym kryterium grupowania pogody w klasy były charakterystyki termiczne z tej klasyfikacji. Biorąc pod uwagę dobowe wartości temperatur ekstremalnych (tmax, tmin), wyróżniono trzy podstawowe grupy pogód: ciepłe, przejściowe oraz mroźne, które w zależności od wartości średniej dobowej temperatury powietrza podzielono na 11 termicznych typów pogody. W opracowaniu, w pierwszej kolejności określono typy decydujące o charakterze cyrkulacji nad obszarem Polski, a następnie przeanalizowano towarzyszące im termiczne typy pogody w półroczu chłodnym (X-III), ciepłym (IV-IX) oraz w skali roku. Uzyskane wyniki pozwalają na wysnucie następujących wniosków. Cyrkulacja atmosferyczna w dużej mierze determinuje częstość występowania termicznych typów pogody w Helu, przy czym rola kierunku adwekcji mas powietrza jest większa niż charakter (cyklonalny/antycyklonalny) układu barycznego. Występowaniu pogód ciepłych sprzyja większa frekwencja typów cyrkulacji charakteryzujących się napływem powietrza z sektora południowego i zachodniego. Pogody przejściowe i mroźne towarzyszą najczęściej typom cyrkulacji sprowadzającym do Polski powietrze z północy lub ze wschodu. Najliczniej reprezentowanym typem pogody jest pogoda umiarkowanie ciepła, która pojawia się najczęściej późną wiosną i jesienią (z maksimum w październiku) przy najmniejszej częstości w lutym. Do grupy typów o dużej frekwencji należy ponadto: pogoda bardzo ciepła – notowana wyłącznie od kwietnia do października oraz pogoda chłodna – występująca od października do maja. W półroczu chłodnym występuje większe zróżnicowanie termicznych typów pogody w zależności od typu cyrkulacji atmosferycznej.