Trendy zmian zawartości akryloamidu w produktach ziemniaczanych w Polsce w latach 2004-2016

Celem pracy była analiza i ocena trendów zmian zawartości akryloamidu w czipsach i frytkach gotowych do spożycia, przebadanych w ramach ogólnopolskich badań monitoringowych w latach 2004 - 2016. Ocenę istotności różnic między zawartościami akryloamidu w poszczególnych kategoriach produktów ziemniaczanych przeprowadzono z zastosowaniem nieparametrycznego testu średnich rang KruskalaWallisa, przyjmując istotność różnic na poziomie p < 0,05. Największą przeciętną statycznie istotną (p < 0,05) zawartość akryloamidu stwierdzono w czipsach ziemniaczanych (398 μg/kg), a w następnej kolejności we frytkach pobranych z barów i restauracji (292 μg/kg) oraz we frytkach przygotowanych w laboratorium z handlowych półproduktów mrożonych (200 μg/kg). We wszystkich trzech przebadanych kategoriach produktów ziemniaczanych stwierdzono tendencję malejącą zawartości akryloamidu, przy czym istotną (p < 0,001) różnicę pomiędzy początkowym i końcowym okresem badań stwierdzono w przypadku czipsów i frytek smażonych z półproduktów. Nie obserwowano istotnego trendu zmniejszania/zwiększania zawartości akryloamidu w produktach ziemniaczanych na przestrzeni 13 badanych lat. Istotny (p < 0,0001) trend zmniejszania zawartości akryloamidu był stwierdzony wyłącznie w latach 2007 - 2012 i tylko w grupie frytek smażonych z handlowych półproduktów mrożonych. W celu zmniejszenia zawartości akryloamidu w żywności powinny być podejmowane skuteczniejsze działania, zarówno ze strony producentów produktów ziemniaczanych, jak i legislatorów. Biorąc pod uwagę niekorzystne działanie akryloamidu na zdrowie człowieka, obniżenie jego poziomu w żywności powinno być priorytetem w zarządzaniu ryzykiem.

The objective of the research study was to analyse and evaluate the trends as regards changes in acrylamide level in ready-to-eat potato crisps and French fries tested under the national monitoring studies in the years 2004 to 2016. The significance of differences between the contents of acrylamide in the individual food categories was evaluated using a Kruskal-Wallis H test by ranks with the significance of differences assumed to be p < 0.05. The highest statistically significant (p < 0.05) median of the content of acrylamide was found in the potato crisps (398 μg/kg) followed by the French fries from bars and restaurants (292 μg/kg) as well as in the French fries (200 μg/kg) prepared from the frozen semi-finished products in a laboratory. In the three categories of potato products analyzed, it was found that the acrylamide content level tended to decrease whereas a significant (p < 0.001) difference between the initial and the final testing period was reported in the potato crisps and French fries prepared from the semi-finished products. No significant tendency was reported as regards the decreasing/increasing content of acrylamide in potato products over a period of 13 years of analyses. A significant (p < 0.0001) trend was found only in the group of French fries prepared from the frozen semi-finished products: the content of the acrylamide tended to decrease in those products exclusively in a period between 2007 and 2012. In order to decrease the content of acrylamide in food, more effective actions should be taken by both the producers of potato products and the legislators. Considering the adverse effect of acrylamide on human health, the lowering of the acrylamide level should be regarded as priority in food risk management.