Estimation of selected agri-environmental indicators in farms located in direct influence zone on Natura 2000 area Dabrowy Krotoszynskie (PLH300002)

The aim of this paperwork was the potential risk assessment from farming for natural-valuable ecosystems in Natura 2000 area, based on selected production and environment indicators. There were selected 75 farms located in Dąbrowy Krotoszyńskie (PLH300002) and in zone of direct effect on the NATURA 2000 area, in the Wielkopolska province. In the research data from years 2004–2011 were used. Dąbrowy Krotoszyńskie are located in two nitrogen vulnerable zone’s (NVZ) – Orla river, Czarna Woda and Kuroch rivers. Average size of 75 farms chosen to research was 37.8 ha. All of farms led plant and animal production. In the structure of livestock species predominated cattle (62.1%). Pork accounted for 36.6% share. To hear the current threat to the quality of surface waters from agricultural production for the 26 representative farms were calculated NPK nutrients balance by “on field surface” methodology. The results showed the average balance of nutrients surplus, the group analyzed on the level 121.9 kg N·ha–1 and 47.1 kg K·ha–1, which indicates that macro-components are unsustainable management. Content of phosphorus did not exceed standards. One of the basic environmental indicators in agriculture is a load of farmland nitrogen from manure produced by livestock kept on the farm. Of the 75 surveyed farms only 12% exceeded the recommended standard 170 kg N·ha–1, while in 56% of farms had amount not exceeding 100 kg N·ha–1. In the paper were analyzes the status and the needs for structures to store manure. From the 75 studied farms, only seven had the right size concrete structure for storing solid manure for a period of six months. As many farmers had a suitable tank for liquid manure. Concrete for solid manure did not have 18% of farmers and 73%, there was no tank for liquid manure. This demonstrates the high negligence in this area and the potential risk of migration of nutrients to the environment.

Celem pracy była ocena potencjalnego zagrożenia wód powierzchniowych na obszarze Natura 2000 ze strony gospodarki rolnej na podstawie wybranych wskaźników produkcyjno-środowiskowych. Do badań wytypowano 75 gospodarstw rolnych, umiejscowionych w strefie bezpośredniego oddziaływania na obszar Natura 2000 Dąbrowy Krotoszyńskie (PLH300002) w województwie wielkopolskim. W badaniach wykorzystano dane z okresu 2004–2011. Badany obszar niemal w całości położony jest w granicach obszaru szczególnie narażonego na zanieczyszczenia związkami azotu ze źródeł rolniczych (OSN) w zlewni rzeki Orli. Wielkość badanych gospodarstw wahała się od 2,8 do 805 ha. Średnia powierzchnia gospodarstw wyniosła 37,8 ha. Wszystkie gospodarstwa rolne prowadziły produkcję roślinną i zwierzęcą. W strukturze gatunkowej inwentarza przeważało bydło (62,1%). Trzoda stanowiła 36,6% udziału. Dla rozpoznania aktualnego zagrożenia jakości wód powierzchniowych ze strony produkcji rolniczej dla 26 reprezentatywnych gospodarstw rolnych obliczono bilans biogenów NPK metodą „na powierzchni pola”. Wyniki bilansu składników wykazały średnią nadwyżkę, w grupie analizowanych gospodarstw, na poziomie 121,9 kg N·ha–1 i 47,1 kg K·ha–1, co wskazuje na nieracjonalną gospodarkę tymi składnikami. Saldo bilansu fosforu mieściła się w normie. Jednym z podstawowych wskaźników środowiskowych w rolnictwie jest obciążenie gruntów rolnych azotem z nawozów naturalnych, wytworzonych przez zwierzęta gospodarskie utrzymywane w gospodarstwie. Spośród 75 badanych gospodarstw tylko 12% przekraczało zalecaną normę 170 kg N·ha–1, przy czym w 56% gospodarstw była to ilość nieprzekraczająca 100 kg N·ha–1. W pracy przeanalizowano również stan i zapotrzebowanie na budowle do przechowywania nawozów naturalnych. Spośród 75 analizowanych gospodarstw tylko siedem miało odpowiedniej wielkości płytę do przechowywania obornika przez 6 miesięcy, tyle samo miało odpowiedni zbiornik na płynne nawozy naturalne. Płyty obornikowej nie miało 18% rolników, a w 73% przypadków w gospodarstwie nie było zbiornika na płynne nawozy naturalne. Świadczy to o dużych zaniedbaniach w tym zakresie oraz potencjalnym ryzyku migracji biogenów do środowiska.