Ocena trzech systemów nawożenia stosowanego w 5 wieloletnich doświadczeniach polowych na podstawie plonowania zbóż i wykorzystania składników pokarmowych

W pięciu wieloletnich doświadczeniach w Polsce (Skierniewice od 1923 r., Mochełek 1948 r., Chylice 1955 r., Łyczyn 1960 r. i Bałcyny 1972 r.) uprawia się rośliny w 3 systemach nawożenia, nazywanych mineralnym, organicznym i organiczno mineralnym. Oceny tych systemów dokonano na podstawie plonów ziarna pszenicy ozimej, żyta i jęczmienia jarego od 1998 r., zawartości N, P, K w ziarnie oraz wykorzystanie tych składników pokarmowych z nawozów przez rośliny za okres 20 - 38 lat. Jeśli zastosowano podobne dawki N, P i K w płodozmianie w nawozach mineralnych i oborniku, to największe plony wszystkich roślin otrzymano w systemie mineralno-organicznym, mniejsze w mineralnym a najmniejsze w organicznym. Zawartość N, P, K w ziarnie wszystkich zbóż była podobna we wszystkich systemach nawożenia. Wykorzystanie azotu i potasu z nawozów mineralnych i obornika wynosiło 59 - 65%, a fosforu tylko 30 - 38%. Wykorzystanie azotu było nieznacznie większe, a fosforu mniejsze z nawozów mineralnych niż z obornika.

In five long term experiments in Poland (Skierniewice since 1923, Mochelek 1948, Chylice 1955, Łyczyn 1960 and Bałcyny 1972) plants are grown in three fertilization systems, namely: mineral, organic and organic-mineral. Evaluation of these systems has been performed on the basis of grain yields of winter wheat, rye and spring barley since 1998, while the content of N, P, K in cereal grain and the recovery of N, P, K from fertilizers by plants for 20 - 38 years. If similar doses of N, P, K in rotation were applied with farmyard manure and mineral fertilizers, the highest yields of all studied crops were obtained with organic-mineral systems, lower with mineral and the lowest with organic system. Similar contents of N, P and K in grain of cereals were obtained with on fertilization systems. Recovery rate of nitrogen and potassium from mineral fertilizers and FYM was 59 - 65% and phosphorus only 30 - 38%. Recovery of nitrogen was a litttle higher and phosphorus a little lower from mineral fertilizers than from FYM.