Kumulacja metali oraz rownowaga kationowa Typha latifolia L. jako wskaznik stanu zanieczyszczenia srodowiska

W pracy przedstawiono wyniki badań zawartości makroelementów i metali w osadach oraz w liściach i kłączach pałki szerokolistnej z 7 stanowisk z okolic Nysy (południowo-zachodnia część województwa opolskiego). Badane osady są słabo zasobne w N, P, K, Mg i Na, jedynie zawartość Ca jest duża. Natomiast zawartości metali nie przekraczają wartości tła. Zawartości makroelementów w liściach i kłączach pałki szerokolistnej jest średnia lub mała (P i Mg), jedynie zawartość Na przekracza zazwyczaj górny zakres. Większość metali (Fe, Zn, Cd i Cu) charakteryzuje podobny sposób rozmieszczenia w roślinie, najwięcej jest ich w kłączu, mniej w szczytowej części liścia, a najmniej w jego dolnej części. Wartości sum ważonych wyliczone dla części dolnych i szczytowych liści pałki szerokolistnej przekroczyły wartość 12,5, co spowodowane jest głównie podwyższoną zawartością sodu i wapnia w liściach. Istotne dodatnie korelacje pomiędzy zawartością metali w organach palki szerokolistnej a ich zawartością w osadach dennych świadczą o możliwości wykorzystania badanego gatunku w bioindykacji skażeń środowiska metalami ciężkimi.

The contents of macroelements (N, P, K, Ca, Mg, Na) and heavy metals (Cd, Pb, Ni, Mn, Zn, Fe) in bottom sediments as well as in leaves and rhizomes of Typha latifolia from seven water bodies in the Nysa region (south-western part of Opole Province) were determined. Examined bottom sediments contained low amounts of N, P, K, Mg and Na, while the concentration of Ca was very high. Also Na content in leaves and rhizomes of Typha latifolia exceed the upper limit, but concentrations of the rest nutrients were median or low (P and Mg). The highest level for majority of studied metals (Fe, Zn, Cd, and Cu) was found in rhizomes, less in the tip of leaf and the least in lower part of leaf. The weighed sums of square roots for relative cation concentrations in both parts of leaves were higher than 12.5 given by Czarnowski, mostly because of high Ca and Na concentrations. Significant, positive correlations found between the content of heavy metals in Typha latifolia and the levels of these elements in bottom sediments indicate a possibility of using examined plant in biomonitoring of environmental contamination with heavy metals.