Przestrzenne występowanie fluoru w piaszczystych glebach leśnych Konińskiego Okręgu Przemysłowego

Treścią pracy jest próba oceny kumulacji dwóch form fluoru (FH, FH20) w przypowierzchniowych poziomach bielicoziemnych gleb leśnych na powierzchniach badawczych w Nadleśnictwach Konin i Koło, zlokalizowanych w różnych odległościach w stosunku do huty aluminium i z uwzględnieniem kierunków wiatrów przeważających w naszym klimacie. Do szczegółowych analiz chemicznych pobrano w 1990 roku średnie próbki glebowe z poziomów ektopróchnicy leśnej (Olfh) i dwóch warstw mineralnych: (0-20 cm i 20-40 cm) w drzewostanach sosnowych I klasy wieku. Przeprowadzone badania nad zawartością oraz przestrzennym rozmieszczeniem poszczególnych form fluoru w omawianych silnie kwaśnych i piaszczystych glebach leśnych, wskazują na ich profilowe i powierzchniowe zróżnicowanie. Spowodowane jest ono częściowo oddziaływaniem emisji przemysłowych z uwagi na usytuowanie powierzchni badawczych w stosunku do huty aluminium w Koninie. Porównywalnie mniejszą zmiennością ilościową w przekroju pionowym gleb cechuje się fluor ogółem. We wszystkich przypadkach na bioakumulację fluoru uwalnianego kwasami, a tym samym i na jego profilowe rozmieszczenie bardzo wyraźnie wpływa leśna ektopróchnica glebowa. Uzyskane wyniki pozwalają na stwierdzenie, że wieloletnia emisja związków fluoru w rejonie Konina nie spowodowała, ze względu na kształtowanie się warunków wzrostu i rozwoju leśnych zbiorowisk roślinnych, zwiększenia zawartości fluoru w przypowierzchniowych warstwach gleb. Na powierzchniach badawczych, usytuowanych na kierunkach panujących wiatrów (SW - NE), została jednak utrwalona tendencja wzrostu kumulacji fluoru w porównaniu z obiektami znajdującymi się po stronie nawietrznej (SW, SSE, SE).

The objective of this study was an attempt to assess the accumulation of two fluorine forms (FH, FH20) in near-surface horizons of podzol forest soils on experimental areas of Konin and Koło Forest Divisions, situated at different distances from an aluminium smelter, considering also prevalent wind directions in our climate. In 1990 average soil samples were taken from the forest ectohumus horizons (Olfh) and from two mineral layers (0-20 cm and 20-40 cm) in pine stands of the I-st age class to perform their detailed chemical analyses. Studies on the content and spatial distribution of particular fluorine forms in discussed strongly acid and sandy forest soils indicate their profile and surface diversification. This may be attributed, in part, to the influence of industrial emissions resulting from the positioning of experimental areas in relation to aluminium smelter in Konin. Total fluorine was characterised by comparably smaller quantitative variability within vertical soil profile. In all cases, the forest soil ectohumus was found to affect clearly the bio-accumulation of fluorine released with acids, and consequently on its profile distribution. Obtained results enable to conclude that the long-term emissions of fluorine compounds in Konin region did not increase the fluorine content in near-surface soil layers. This can be attributed to the conditions of growth and development of forest communities. However, on experimental areas situated in directions of prevalent winds (SW - NE) the prevaling trend of fluorine accumulation was strengthened in comparison to areas situated on the windward side (SW, SSE, SE).