Wpływ denudacji antropogenicznej na rozwój gleb obnizeń śródmorenowych w krajobrazie Pojezierza Mazurskiego

W krajobrazie Pojezierza Mazurskiego bardzo istotnym czynnikiem modyfikującym pierwotną pokrywę glebową jest działalność człowieka, ostatnio określana mianem denudacji antropogenicznej. Efektem działania tego procesu w obniżeniach śródmorenowych są gleby deluwialne (o miąższości utworu deluwialnego powyżej 30 cm), gleby namurszowe (o miąższości warstwy mineralnej lub mineralno-organicznej 10-30 cm) oraz gleby torfowo-murszowe zamulone. Ponadto bezpośrednim rezultatem działalności człowieka, związanej z odwadnianiem terenów torfowych, są gleby torfowo-murszowe. W obniżeniach śródmorenowych ewolucja pokrywy glebowej wiąże się głównie z procesami denudacji antropogenicznej. W glebach deluwialnych procesy te zmierzają do zwiększenia miąższości warstwy deluwialnej przy jednoczesnym pomniejszeniu roli podłoża. Natomiast w glebach torfowo-murszowych wpływają na ich zamulenie. Ponadto przekształcają utwory organiczne w mineralno-organiczne, co w rezultacie prowadzi do powstania gleb namurszowych. W miarę rozwoju denudacji antropogenicznej gleby namurszowe mogą przekształcać się w płytkie gleby deluwialne. W przypadku zahamowania tych procesów ograniczony zostanie rozwój gleb namurszowych i deluwialnych oraz zamulenie gleb torfowo-murszowych.

Human activities, referred to as anthropogenic denudation, are very important factors modifying original soil cover in the landscape of the Mazurian Lake District. Soils such as deluvial (with thickness of deluvial layer of over 30 cm), mucky soils with mineral organic layer in the top horizon (with a thickness of mineral or mineral and organic layer from 10 to 30 cm) and peat-muck silted soils are an effect of this process in the mid-moraine depressions. Moreover, the latter soils are direct results of human activities related to drainage of peat soils. The soil cover evolution in the midmorame lowerings is mainly related to the process of anthropogenic denudation. In deluvial soils these processes result in the increase of the deluvial layer thickness with the decrease of the role of the substrate. However, in the peat-muck soils they cause silting. In addition, they transform organic formations into mineral and organic formations, which in consequence leads to the formation of mucky soils. Along the anthropogenic denudation progress, mucky soils may turn into shallow deluvial soils. When these processes are inhibited, the development of mucky and deluvial soils as well as the silting peat-muck soils are limited.