Zdolność kombinacyjna wybranych genotypów truskawki w hodowli odmian powtarzających owocowanie

Celem pracy było określenie przydatności do hodowli twórczej 8 form rodzicielskich truskawki powtarzających owocowanie w sezonie letnio-jesiennym, w oparciu o analizę ich ogólnej (GCA) i specyficznej (SCA) zdolności kombinacyjnej. Badania przeprowadzono w latach 1999-2000 w Sadzie Pomologicznym ISK w Skierniewicach. Przedmiotem badań były mieszańce pokolenia F₁, uzyskane w wyniku krzyżowania 8 form rodzicielskich posiadających zdolność do powtarzania owocowania ('Ostara', 'Calypso', 'Mara des Bois', 'Selva', 'Capitola', 'Yolo', 'Geneva' i 'Redgauntlet'). Krzyżowanie wykonano w układzie diallelicznym według II metody Griffinga (krzyżowania wprost i wsobne). Ze względu na brak 4 kombinacji krzyżowań oraz różną liczbę potomstwa owocującego w okresie letnio-jesiennym w pozostałych kombinacjach krzyżowań wykonany układ był niekompletny i niezrównoważony. W trakcie badań prowadzono indywidualną ocenę siewek 32 rodzin pod względem wybranych cech wegetatywnego i generatywnego rozwoju roślin, a także ich podatności na groźne choroby liści. Stwierdzono duże zróżnicowanie pomiędzy rodzinami mieszańców pod względem liczby siewek posiadających zdolność do powtórnego owocowania (od 18,3% w rodzinie 'Calypso' × 'Redgauntlet' do 95,0% w rodzinie 'Selva' × 'Yolo'). Najwięcej siewek powtarzających owocowanie uzyskano w rodzinach, które w swoim rodowodzie mają odmianę 'Selva' (77,0%). Najwyższą ogólną zdolnością kombinacyjną spośród badanych odmian odznaczała się odmiana 'Selva' (istotnie pozytywne efekty GCA dla siły wzrostu roślin, wielkości plonowania, masy i jędrności owoców oraz ich podatności na gnicie, a także dla podatności roślin na białą plamistość liści). Wysoką przydatność do hodowli twórczej odmian powtarzających wykazuje także odmiana 'Capitola' (istotnie pozytywne efekty GCA dla wielkości i jędrności owoców oraz ich odporności na gnicie). Najmniej przydatna do hodowli odmian powtarzających owocowanie jest natomiast odmiana 'Redgauntlet', ze względu na najniższą liczbę potomstwa zdolnego do powtarzania owocowania. Istotnie zróżnicowane wartości efektów specyficznej zdolności kombinacyjnej otrzymano tylko w nielicznych kombinacjach krzyżowań i dotyczyły one najczęściej tylko jednej, rzadziej dwóch lub trzech badanych cech.

The study aimes at determining the suitability for breeding of eight strawberry cultivars for breeding of everbearing cultivars upon their general combining ability (GCA) and specific combining ability (SCA). Studies were carried out in 1999-2000 at the Experimental Orchard at Skierniewice. Progenies of F₁ seedlings (hybrids) were obtained from crossing of eight everbearing cultivars ('Ostara', 'Calypso', 'Mara des Bois', 'Selva', 'Capitola', 'Yolo', 'Geneva' and 'Redgauntlet'). Parental forms were crossed in diallel design according to Griffing's method II. Crossing design was uncompleted and unbalanced because of missing four cross combinations and there were different numbers of everbearing seedlings within families. Seedlings belonging to 32 families were individually evaluated including vegetative and generative plant growth and development as well as plant susceptibility to leaf diseases. The results of study revealed big differences among the seedling families in respect of everbearing seedling number (from 18.3 in the 'Calypso' × 'Redgauntlet' family to 95.0% in the 'Selva' × 'Yolo' family). The highest number of everbearing seedlings (77% average) were obtained in the families originated from 'Selva'. Among tested genotypes the highest GCA effects were calculated for 'Selva' cv. Its significant and positive effects were proved for the following traits: plant growth, yield, fruit size (weight) and firmness as well as for the resistance to grey mould and leaf spot. High breeding value (GCA effects) presented also 'Capitola' for fruit size and firmness and resistance to grey mould. 'Redgauntlet' cv. was the least suitable for breeding of remontant strawberry, because of low number of remontant seedlings within the families. Significant SCA effects were calculated only for few cross combinations and they often regarded one trait, seldom two or three evaluated traits.