Utrzymywanie zdrowych genotypow ziemniaka in vitro

Bank in vitro roślin odmian i szczególnie cennych rodów hodowlanych ziemniaka, prowadzony jest w Instytucie Ziemniaka w Boninie (obecnie Oddział IHAR) od 1981 roku. W pierwszych latach istnienia banku tempo powiększania jego zasobów było powolne. Oddanie do użytku laboratorium przeznaczonego do prac in vitro (izolowanie, mikrorozmnażanie) i konieczność przeniesienia silnie zdegenerowanej kolekcji polowej do banku in vitro znacznie przyspieszyły prace. Materiał wyjściowy dla uzyskiwania roślin in vitro wolnych od patogenów stanowią bulwy z rozmnożeń polowych, testowane na obecność bakterii Clavibacter michiganensis ssp. sepedonicus, sprawcy bakteriozy pierścieniowej. Rośliny z przebadanych bulw poddawane są termoterapii (37°/33°C dzień/noc) przez okres 4-6 tygodni. W 3-4 tygodniu termoterapii rośliny kontrolowane są pod względem porażenia wiroidem wrzecionowatości bulw ziemniaka (PSTVd). Po okresie termoterapii z pąków kątowych izolowane są merystemy, z których po 4-18 tygodniach wzrostu na pożywce MS uzyskuje się roślinki. Przed wprowadzeniem do banku roślinki są 2-3 krotnie badane testem ELISA na obecność wirusów X, S, M, Y i liściozwoju. Tak przeprowadzane testy dają pewność całkowitej zdrowotności materiału. Rośliny umieszczane są na pożywce z dodatkiem kwasu abscysynowego i przechowywane w banku bez konieczności odnawiania przeciętnie przez 2,5 roku (nawet do 5 lat). Rośliny in vitro wolne od patogenów stanowią materiał wyjściowy nie tylko dla hodowli twórczej i zachowawczej, ale także dla prac badawczych prowadzonych przez placówki naukowe w kraju i za granicą. Bank genotypów in vitro w Boninie jest jedyną kolekcją całkowicie zdrowych tetraploidów ziemniaka w Polsce i obejmuje obecnie 1040 genotypów, w tym 955 odmian. W zasobach banku znajdują się wszystkie polskie odmiany zrejonizowane w okresie powojennym (25% zasobów), a z odmian zagranicznych największy udział mają odmiany niemieckie (27%) i holenderskie (17%).

The germplasm of potato cultivars and particularly important breeding clones are maintained in Plant Breeding and Acclimatization Institute (formerly Potato Research Institute) in Bonin since 1981. The rate of stock enlargement was rather slow in the first years of collection activity. The process has been accelerated when it became necessary to reshape severaly degenerated field collection into in vitro form. The tubers grown in the field are an initial source of in vitro pathogen-free plantlets. Tubers are examined at this stage for the absence of Clavibacter michi- ganensis subsp. sepedonicus. Subsequently, the plants are exposed to thermotherapy (37°/33°C day/night) for 4-6 weeks. The absence of PSTVd in plants is examined in 3-4 week of thermotherapy procedure. Finally, lateral buds are excised and meristematic tissues regenerated for 4-18 weeks on MS medium. All regenerated plants are tested 2 or 3 times for the presence of PVX, PVY, PVS, PVM and PLRV by ELISA method. This procedures proves the absence of pathogens in plant tissues. Examined plantlets are placed on the medium with abscisic acid and could be stored for 2.5 years (even 5 years) without need of rejuvenation. The collection contains 1040 genotypes covering 955 cultivars. The most numerous are German cultivars (27% of resources), all Polish cultivars registrated after the second world war (25%) and Dutch cultivars (17%). Remaining cultivars are originated from 20 other countries.