Nawozy organiczno-mineralne jako materialy do detoksykacji gleb

W warunkach doświadczeń polowych badano wpływ nawozów organiczno- mineralnych otrzymanych na bazie węgla brunatnego na przyswajalność metali ciężkich dla roślin na glebach skażonych. Doświadczenia były zlokalizowane w dwóch miejscowościach województwa katowickiego. Schemat doświadczenia obejmował 5 wariantów: 1. Kontrola, 2. Plonofoska W, 3. Plonofoska J, 4. Rekulter, 5. NPK (mocznik, superfosfat potrójny, sól potasowa). Jako rośliny testowe stosowano burak ćwikłowy, marchew, pietruszkę i sałatę. Z przeprowadzonych badań wynika, że plon warzyw uwarunkowany był lokalizacją doświadczenia, gatunkiem oraz nawożeniem, a w mniejszym stopniu rodzajem nawozu. Nawozy organiczno-mineralne w porównaniu z nawozami mineralnymi dawały porównywalny efekt plonotwórczy. Nawożenie, bez względu na jego rodzaj, powodowało generalnie wzrost zawartości badanych metali w warzywach. Najwyższe zawartości metali zarejestrowano w warzywach uprawianych na obiektach nawożonych nawozami mineralnymi. Otrzymane wyniki pozwalają stwierdzić, że w rejonach zanieczyszczonych metalami ciężkimi nawozy organiczno-mineralne będą korzystniejszą formą nawozów ze względu na ich detoksykacyjne właściwości w stosunku do metali ciężkich. Problem ten jednak wymaga dalszych szczegółowych badań dotyczących czynników determinujących następcze działanie niekonwencjonalnych nawozów otrzymanych na bazie węgla brunatnego na przyswajalność kadmu, ołowiu i cynku dla roślin.

The influence of organic-mineral fertilizers based on brown coal on detoxication of heavy metals on polluted soils was investigated in fild experiments. The experiments were localized at two locations of Katowice province. Experimental design comprised 5 series: 1. Control, 2. Plonofoska W, 3. Plonofoska J, 4. Rekulter, and 5. NPKmineral. (urea, triple superphosphate and potassium salt (58%)). Red beets, carrots, parsley and lettuce were the test plants. The investigations showed that the yield of tested plants was determined by localization of the experiment, by individual species and applied treatment, but to a less extent by the kind of fertilizer. Examined organic and mineral fertilizers gave a yield forming effect comparable to mineral fertilization. Despite its kind, the fertilization generally caused an increase in studied metal contents in vegetables. The highest concentrations of metals were detected in vegetables cultivated on the objects under mineral treatment. Obtained results allow to state that in the regions polluted with heavy metals the organic and mineral fertilizers would be more beneficial form of treatment due to their detoxicating properties in relation to heavy metals. However, the problem requires detailed examination of factors determining the consecutive effect of unconventional brown coal fertilizers on cadmium, lead and zinc availability for plants.