Kadm i olow w glebach ornych Dolnego Slaska

W pracy przedstawiono wyniki badań dotyczące kształtowania się ogólnej zawartości kadmu i ołowiu w wierzchniej orno-próchnicznej warstwie gleb mineralnych i próchniczno-mineralnych Dolnego Śląska, charakteryzujących się silnie zróżnicowanymi właściwościami w zakresie stwierdzonego odczynu (pH 3,0-8,1), zawartości próchnicy (0,2-40,4%) oraz składu granulometrycznego (3,0-68,0% frakcji < 0,02 mm), jak również szerokim przedziałem zawartości badanych metali (0,02-26,00 mg Cd·kg⁻¹ i 4,9-370,0 mg Pb·kg⁻¹) oraz wyższą niż średnia krajowa zawartość tych pierwiastków (Cd - 0,27 mg·kg⁻¹; Pb - 22,6 mg·kg⁻¹). Analizą statystyczną wykazano niewielkie, na granicy istotności, dodatnie korelacje zawartości kadmu z badanymi właściwościami gleb oraz znacznie wyższe związki ołowiu z próchnicą (R = 0,37) i spławialną frakcją granulometryczną gleby (R = 0,22). W głębszym poziomie profilu glebowego (40-60 cm) stwierdzono wyraźnie mniejsze stężenia analizowanych metali, ale istotność różnic wykazano statystycznie tylko w przypadku ołowiu. Potwierdzono wysoką pod względem zawartości tych metali, ponad 99% pełną przydatność rolniczą gleb ornych w regionie dolnośląskim.

Paper presents the results of studies on total cadmium and lead contents in the upper arable-humic layer of mineral soils and humic-mineral soils of Lower Silesia. These soils are characterized by strongly differentiated properties with respect to soil reaction (pH 3.0-8.1), humus content (0.2-40.4%) and granulometric composition (3.0-68.0% fraction < 0.02 mm), as well as a broad range of studied metals content (0.02-26.0 mg Cd·kg⁻¹ and 4.9-370.0 mg Pb·kg⁻¹) as well as higher than the country's average contents of these elements (Cd - 0.27 mg·kg⁻¹; Pb - 22.6 mg·kg⁻¹) . Statistical analysis showed low, at the verge of significance, positive correlations between cadmium content and soil properties, and markedly stronger binding of lead with humus (R = 0.37) and the washable granulometric fraction of soil (R = 0.22). At deeper level of soil profile (40-60 cm) markedly lower concentrations of analysed metals were found though significance of differences was shown statictically only for lead. A high, above 99% agricultural usability of arable soils in the Lower Silesia region was confirmed with respect to tested metal contents.