Oddziaływanie wieloletniego zróżnicowanego nawożenia obornikiem i azotem na zawartość niektórych makro- i mikroelementów w rzepaku jarym w czasie wegetacji

W statycznym doświadczeniu polowym założonym na glebie płowej typowej (gl·gś), oceniano współdziałanie wzrastających dawek azotu oraz nawożenia obornikiem na zawartość makro- i mikroelementów w rzepaku jarym. Nadziemne części roślin pobrano w 23. roku prowadzenia badań, w fazie końca kwitnienia rzepaku, z czterech poziomów nawożenia azotem (N₀; N₁; N₂; N₃. N₁ = 50 kg·ha⁻¹) na tle nawożenia obornikiem raz na 4 lata dawką 60 t·ha⁻¹ oraz kontroli (bez obornika). W warunkach długoletniego stosowania wyłącznie nawożenia mineralnego stwierdzono, w nadziemnych częściach rzepaku jarego w fazie kwitnienia, do 9% mniejszą zawartość oznaczanych makroelementów oraz o około 60% większą zawartość Mn i Zn, niż na okresowym nawożeniu obornikiem. Stosowanie obornika przyczyniło się do znacznego rozszerzenia się stosunków: N : Mn, P : Zn i K : Mn. Wieloletnie wzrastające nawożenie azotowe powodowało zwiększenie się koncentracji N, K, Cu, Zn i Mn, w częściach nadziemnych rzepaku jarego, przy czym wpływ azotu malał w szeregu: Mn > N > Cu > K > Zn. Rosnące nawożenie azotowe przyczyniało się do rozszerzenia stosunku N : P oraz zawężenia stosunków: N : Mn, P : Zn i K : Mn. Liście górne rzepaku jarego zawierały w warunkach badań więcej azotu, fosforu, magnezu i miedzi, natomiast mniej potasu i wapnia niż liście dolne. Liście rzepaku nawożonego azotem charakteryzowały się znacznie większą zawartością azotu, potasu i manganu, a w warunkach nawożenia wyłącznie mineralnego również miedzi i cynku niż odpowiednie liście roślin nienawożonych azotem.

In the static field experiment carried out on typical lessive soil (light loam·medium loam) the interaction of increasing doses nitrogen and farmyard manuring on macro- and microelement contents in spring rape were estimated. The aboveground parts of rape plants were taken in 23-th year of experiment, in stage of end flowering, from plots of four nitrogen fertilization levels (N₀; N₁; N₂; N₃, N₁ = 50 kg·ha⁻¹) against a background of farmyard manuring 60 t·ha⁻¹ once in crop rotation (four years) as well as a control (without FYM). At only mineral fertilization in aboveground plant parts of flowering spring rape 9% decrease of tested macroelement were found at about 60% higher contents of Mn and Zn in comparison to FYM fertilization. Applied FYM significantly widened N : Mn, P : Zn and K : Mn ratios. Long-term increasing fertilization rates with nitrogen rose the concentration of N, K, Cu, Zn and Mn in spring rape, at the effect nitrogen fertilization decreasing in following rank: Mn > N > Cu > K > Zn. Increased nitrogen doses widened N : P ratio as well as narrowed N : Mn, P : Zn and K : Mn ratios. Upper leaves of spring rape contained more N, P, Mg and Cu, however less K and Ca, than the lower leaves. Rape leaves fertilized with nitrogen contained significantly more N, K and Mn, under conditions of mineral fertilization only-also Cu and Zn, than comparable plants leaves not fertilized with the nitrogen.