Wpływ zasolenia środowiska na wzrost i zróżnicowanie tkanki kalusowej mieszańców Aegilops x Triticum

Tkankę kalusową uzyskaną z eksplantatów liściowych rodów mieszańcowych [(Ae. ventricosa × Grandur) × Panda] × Panda, (Ae. juvenalis × CZR 1406) × Begra, {[(Ae. ventricosa × Grandur) × Panda] × Arda} × Arda oraz {[(Ae. juvenalis × CZR 1406) × CZR 1406] × Panda} × CZR 1406 namnażano na pożywce indukcyjnej MS + 2,4-D (2 mg·dm⁻³) z dodatkiem soli NaCl w stężeniu 0 (kontrola), 100, 200, 300 i 400 mmol·dm⁻³. Kultury prowadzono przez 2 miesiące, w fitotronie, na świetle (9 μmol·m⁻²·s⁻¹) przy 16 godz. fotoperiodzie i temperaturze 24°C. Regenerację korzeni i pędów przeprowadzono na pożywce MS bez regulatorów wzrostu i soli NaCl, zwiększając oświetlenie do 18μmol·m⁻²·s⁻¹. Zbadano wpływ wysokich stężeń NaCl na przyrost świeżej masy kalusa oraz na liczbę centrów tkanki merystematycznej, korzeni i pędów. Wysokie stężenia NaCl powodowały słabszy od kontroli przyrost świeżej masy kalusa oraz hamowały proces powstawania i różnicowania się tej tkanki, ograniczając liczbę tworzących się centrów merystematycznych. Stres solny przyczynił się do wyraźnego zróżnicowania analizowanych genotypów pod względem liczby uformowanych struktur merystematycznych, korzeni i pędów. Najlepszymi właściwościami regeneracyjnymi charakteryzował się ród {[(Ae. juvenalis × CZR 1406) × CZR 1406] × Panda} × CZR 1406 wytwarzając w kombinacji kontrolnej więcej pędów od pozostałych i jako jedyny zregenerował pędy w tkance kalusowej namnożonej na pożywce z NaCl (100 mmol·dm⁻³). Ogólnie rody mieszańcowe z Ae. juvenalis okazały się bardziej tolerancyjne na zasolenie regenerując korzenie w kalusach pochodzących z kombinacji 100-300 mmol NaCl·dm⁻³, natomiast mieszańce z Ae.ventricosa regenerowały korzenie w kalusach otrzymanych przy niższych stężeniach 100-200 mmol NaCl·dm⁻³.

Callus tissues obtained from leaf explants of the hybrid strains [(Ae. ventricosa × Grandur) × Panda] × Panda, (Ae.juvenalis × CZR 1406) × Begra, {[(Ae. ventricosa × Grandur) × Panda] × Arda} × Arda and {[(Ae.juvenalis × CZR 1406) × CZR 1406] × Panda} × CZR 1406 were proliferated on the MS medium supplemented with 2 mg·dm⁻³ 2,4-D and NaCl at concentrations: 0 (control), 100, 200, 300, 400 mmol·dm⁻³ . The callus cultures were maintained for 2 months in a growth chamber at 24°C under 16 h photoperiod (9 μmol·m⁻²·s⁻¹). Root and shoot regeneration was conducted on hormone-free MS medium without NaCl, under 18μmol·m⁻²·s⁻¹ lighting. The effect of high NaCl concentration on the growth of fresh callus mass and on the number of meristematic centres, roots and shoots was studied. High concentrations of NaCl caused the growth of callus fresh mass less than in control and inhibited proliferation and differentiation of this tissue by reducing the number of meristematic centers. Salt stress caused a distinct differentiation of genotypes in terms of the number of meristematic centres, roots and shoots regenerated. In the control combination, the strain {[(Ae. juvenalis × CZR 1406) × CZR 1406] × Panda} × CZR 1406 showed best regeneration parameters, producing more shoots than the other strains. In calli derived from salt combinations, this was the only strain in which shoot proliferation was noted (100 mmol NaCl·dm⁻³). Generally, the hybrid strains with Ae. juvenalis were more tolerant to salt stress than hybrids with Ae. ventricosa, as the former regenerated roots in calli proliferated in 100-300 mmol NaCl·dm⁻³ combinations, while the latter did so in calli obtained at lower concentrations (100-200 mmol·dm⁻³).