Wpływ komunalnych osadów ściekowych na zawartość metali ciężkich w pędach klonów wierzby krzewistej (Salix viminalis L.)

Wykorzystanie osadu ściekowego do użyźniania gleby na plantacjach roślin energetycznych wydaje się być najbardziej racjonalną metodą jego użycia. Obok cennych składników biogennych, takich jak N, P, Mg czy K, osad ściekowy w swoim składzie zawiera także substancje toksyczne i szkodliwe. Obecność metali ciężkich w niektórych osadach stanowi czynnik ograniczający ich wykorzystanie w rolnictwie. Wierzba wiciowa (Salix viminalis L.) jest przykładem wieloletniej rośliny energetycznej, która ma duże zdolności pobierania i akumulowania metali ciężkich. W pracy przedstawiono wyniki dotyczące wpływu komunalnych osadów ściekowych na zawartość metali ciężkich w pędach wierzby. Doświadczenie z użyźnianiem klonów wierzby krzewiastej osadem ściekowym prowadzono w latach 2009–2010 w Stacji Badawczo-Dydaktycznej Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu. Eksperyment został założony metodą split-plot z dwoma czynnikami zmiennymi: pierwszym czynnikiem były dwie dawki osadu ściekowego na tle kontroli: 14,3 Mg·ha⁻¹ i 28,5 Mg·ha⁻¹ s.m., a drugim czynnikiem były cztery klony wierzby krzewiastej. Analiza statystyczna wykazała, że zawartości metali ciężkich Fe i Ni (r = 0,6793) oraz Ni i Pb (r = 0,7046) były istotnie statystycznie skorelowane. Analiza składowych głównych okazała się skutecznym narzędziem do czytelnej oceny zróżnicowania kombinacji klonów i dawek osadu ściekowego. Celem pracy było wyselekcjonowanie klonów o największej zawartości metali ciężkich w pędach.

According to the Law on Waste of 14 December 2012 sewage sludge is “a sewage coming from the sewage treatment plant sludge digesters and other installations for water treatment with a composition similar to the composition of the sewage sludge”. Next to valuable nutrients, sewage sludge contains also heavy metals which can delimit ist using in agriculture. Willow as a long-term plant possess high ability to take up and accumulate heavy metals. The paper presents the results of influence of sewage sludge on the content of heavy metals in the shoots of willow. Field experiment with clones of willow was established in 2003 and with sewage sludge in years 2009–2010 at Experimental Station Pawlowice. Experiment was established using split-plot method in three replicants with two factors: first factor- various doses of sewage sludge: 14.3 t·ha⁻¹ d.m and 28.5 t·ha⁻¹ d.m and II – clones of Salix viminalis L. Statistical analysis showed that the content of heavy metals Fe and Ni (r = 0.6793) as well as Ni and Pb (r = 0.7046) was statistically correlated. Analysis turned out to be an effective tool to legible evaluation diversity of combination of clones and doses of sewage sludge. The aim of the study was to select the clones that accumulated the greatest amount of heavy metals in shoots.