Wykorzystanie biologicznie aktywnych peptydów z białek żywności w profilaktyce zespołu metabolicznego

Nieracjonalne odżywianie, stres i mała aktywność fizyczna są wymieniane jako czynniki ryzyka i rozwoju chorób współistniejących jako zespół metaboliczny. Zaliczamy do nich m.in. choroby sercowo-naczyniowe i cukrzycę typu 2. Białka żywności stanowią wartościowe składniki diety o potencjalnych właściwościach biologicznych, które mogą znaleźć zastosowanie w profilaktyce zespołu metabolicznego. Wynika to z obecności w nich peptydów aktywnych biologicznie, między innymi takich jak: inhibitorów enzymów dipeptydylopeptydazy IV, α-glukozydazy, enzymu konwertującego angiotensynę oraz peptydów antyoksydacyjnych. Ich działanie związane jest odpowiednio z regulacją stężenia glukozy we krwi, regulacją ciśnienia tętniczego krwi i utrzymaniem równowagi pro- oraz antyoksydacyjnej. W pracy scharakteryzowano peptydy o wymienionych aktywnościach biologicznych, które pochodziły z białek żywności. Białka oraz pochodzące z nich peptydy ze względu na brak zastrzeżeń natury toksykologiczno-żywieniowej stanowią potencjał w kreowaniu tzw. novel food pomocnej w profilaktyce cywilizacyjnych chorób dietozależnych.

The consumption of high-dense energy food, stress and lack of physical activity contribute to the increase of occurrence of diseases which are defined as metabolic syndrome. Metabolic syndrome includes for example cardiovascular diseases and type 2 diabetes. Thus, the change of lifestyle is recommended to prevent humans from the distribution of metabolic syndrome worldwide. Such change of lifestyle should include e.g.: more intense physical activity, body mass control, application of rational diet according to the guidelines of food pyramid as well as stress avoiding. Apart from their nutritional value, food proteins possess the unique properties which may have an application in the prophylaxis of metabolic syndrome. These properties are related to the specific fragments of proteins called bioactive peptides. Biological activity of peptides acting as food components which are helpful in metabolic syndrome treatment include inhibitors of: dipeptidylpeptidase IV (DPP-IV), α-glucosidase, angiotensin converting enzyme (ACE) and antioxidant peptides. The action of these peptides is related to the regulation of concentration of glucose in blood, regulation of blood pressure and maintaining the oxidation balance in the body, respectively. The aim of this work was to characterize food protein-derived peptides with abovementioned activities. We briefly described the mechanisms of actions of enzymes i.e. dipeptidylpeptidase IV (DPP-IV), α-glucosidase, angiotensin converting enzyme (ACE) and then we discussed the role of their peptide inhibitors as well as antioxidant peptides found in food proteins and having potential in metabolic syndrome treatment. The examples of functional foods containing bioactive peptides from foods and possessing FOSHU status (Food for Specified Health Uses) are also presented in this paper. The results concerning the identification in food proteins peptides helpful in metabolic syndrome treatment are promising. It is well-known that proteins are important diet components, but taking into attention dietary and technological value of proteins, they can be considered as relatively easily accessible material for production of biologically active peptides. Multifunctional peptides i.e. peptides with more than one of above-mentioned biological activities are the challenge for the scientists working on the enrichment of foods with biologically active peptides and/or creating “novel food”. Moreover, patients should be aware that although diet cannot substitute a pharmacological treatment, but it may play a supportive role in the therapy of metabolic syndrome.