Wpływ obszarów użytkowanych rolniczo na właściwości fizykochemiczne wód płynących na przykładzie rzeki Rokietnica

Szczególne znaczenie w województwie podlaskim ma produkcja rolna. Prawie 20% powierzchni województwa stanowią użytki zielone związane z chowem bydła mlecznego i mięsnego. Duża obsada zwierząt w DJP⋅ha⁻¹ UR, stanowiąca niemal dwukrotność średniej krajowej, generuje znaczne ilości odchodów. Obornik i gnojowica są powszechnie i chętnie stosowane jako nawozy pod zasiewy i trwałe użytki zielone. Celem artykułu jest analiza wpływu rolniczego użytkowania obszaru na stan fizykochemiczny wód rzecznych. Zmiany wartości podstawowych parametrów chemicznych i fizycznych wód rzecznych położonych w zasięgu odziaływania obszarów użytkowanych rolniczo przedstawiono na przykładzie rzeki Rokietnicy. Badania realizowano w ciągu trzech lat w siedmiu punktach pomiarowych w różnych sezonach, uwzględniając cykl prac rolniczych. Uzyskane wyniki badań wskazują, że istnieje powiązanie między sezonowością wykonywania prac polowych a zawartością związków azotu i fosforu w rzece. Spośród wszystkich badanych związków jedynie stężenia azotu azotanowego (V) mieszczą się w II klasie czystości wód. Pozostałe stężenia parametrów przekraczają II klasę czystości i są pozanormatywne.

Livestock farming is linked to the production of large amounts of excrements, which are used on farms as a natural fertilizer. In addition, farmers use mineral fertilizers, which often cause fertilization of soil, which in turn leads to an increase of the mineral content in the water flowing from agriculture. This results in excessive fertilization of water surface, which can lead to eutrophication. This article aims to assess the influence of agricultural land on the water quality of the river. The study area was a river Rokietnica, located in southwestern part of the Podlasie region. Water samples for testing were collected at seven fixed points during three years in terms related to the work field: in the spring season (March/April, May), summer (June and August) and autumn (September, November). Water point was located in places away from rural settlements to reduce the potential supply of municipal wastewater. In water samples tested: total phosphorus, phosphate, general Kjeldahl nitrogen, ammonia nitrogen, nitrate nitrogen (V), dissolved oxygen, pH and specific conductivity electrolytic. The results were statistically analyzed using analysis of correlation between the physical and chemical parameters with a confidence interval of 0.05 and determining their strength. The indicators of quality of river water are highly variable and we can observe big differences between the minimum and maximum. The highest concentrations of all parameters were primarily in the spring and autumn and the lowest in summer. The cause of fluctuations of concentrations of the tested parameters is primarily seasonal field work and related fertilization in the spring and autumn. This is apparent with reference to the concentration of nitrate nitrogen (V). Differently distribution of concentrations was observed for ammonia nitrogen. The lowest concentration of this parameter was observed in autumn and the highest in spring. Very different concentrations was recorded in relation to the total nitrogen Kjeldahl. High levels of this form of nitrogen were observed in autumn, because crop residues and decaying water and coastline vegetation get into the water. In the case of phosphorus compounds the highest concentrations found in the summer and the lowest in spring. However, pH at all measurement points, throughout the study period, was within the range for natural waters. Conductivity is pH-dependent parameter. Higher conductivity in the summer and autumn is the result of small supply of the river waters. The study shows that the structure of the use of areas adjacent to the river has a significant impact on the penetration of nutrients into the waters of the river Rokietnica.