Przemiany zwiazkow fosforu w glebie w zaleznosci od systemu nawozenia w przeszlosci

W pracy wykorzystano gleby przez dwadzieścia lat nawożone mineralnie (NPK), w których fosfor stosowano w dawkach wynoszących 11 kg P·ha⁻¹ oraz gnojowicą (GN) w ilości 25 m³·ha⁻¹. Każdą z gleb inkubowano w stałej temperaturze przez 224 dni z dodatkiem fosforu mineralnego (w formie KH₂PO₄, w dawce 50 µg·g⁻¹ gleby) oraz bez fosforu (kontrola). Analizie poddano gleby w 0, 28 i 224 dniu inkubacji. W glebach nawożonych w przeszłości gnojowicą zanotowano trend do zwiększania się ilości fosforu w połączeniach z wapniem (P-Ca), kosztem frakcji P-Al. Frakcja fosforu rozpuszczalnego w glebie (P-lab.) stanowiła od 0,9 do 2,5% fosforu mineralnego. W okresie inkubacji największemu zróżnicowaniu podlegały frakcje fosforu P-Al oraz wodnorozpuszczalnego (P-lab.). W glebie nawożonej w przeszłości gnojowicą (GN), dodany fosfor mineralny stymulował mineralizację fosforu organicznego do 28 dnia inkubacji, lecz po zakończeniu eksperymentu nastąpiła immobilizacja fosforu mineralnego. W systemie nawożenia opartym o nawozy mineralne (NPK) dynamika przemian świeżo wprowadzonych fosforanów była mniejsza. Uwalniany w czasie inkubacji fosfor mineralny akumulował się w puli fosforu związanego z glinem (P-Al) oraz w formach wo- dnorozpuszczalnych (P-lab.), określanych mianem najlepiej przyswajalnych przez rośliny. Bieżące nawożenie fosforem wymaga uwzględnienia systemu nawo żenią

Soils investigated in the current work were collected in field trials carried out for 20 years, where phosphorus was applied as follows: mineral form (NPK) at 11 kg P·ha⁻¹, and cattle slurry - (GN) at 25 m³·ha⁻¹. Each soil was incubated at a constant temperature for 224 days and two operational treatments were established: with mineral phosphorus (KH₂PO₄, at the rate 50 µg·g⁻¹ soil) and without phosphorus (control). Chemical analyses were performed for soil samples collected at the following dates: 0, 28 and 224 days of incubation. A tendency was found to increase the amounts of phosphorus bound with calcium (P-Ca) as compared to the P-Al fraction for soils receiving cattle slurry in the past. The fraction of water soluble phosphorus in the soil (P-lab.) represented from 0.9 to 2.5% of mineral P. Water soluble (P-lab.) and P-Al fractions were found to be strongly differentiated during the period of incubation. In the treatment with cattle slurry (GN), the added mineral phosphorus stimulated the mineralization of soil organic phosphorus up to the 28th day of incubation, but phosphorus immobilization took place at the end of in the incubation. In the case of the NPK treatments, the transformation of newly incorporated phosphates was weaker. Mineral phosphorus released during the incubation time was accumulated in the pool of phosphorus bound with aluminum (P-Al) and water soluble forms (P- lab.) with the latter ones considered as the P readily available for plants. Current phosphorus fertilization should be based on the fertilization system applied in the past, which modulated soil phosphorus transformation and influences the availability of phosphorus from fertilizers.