Żywotność nasion buraków zgromadzonych w kolekcji rodzaju Beta w warunkach długotrwałego przechowywania

Głównym celem powstania kolekcji rodzaju Beta były zmiany w metodach hodowli buraka cukrowego i pastewnego, powodujące wycofywanie z uprawy odmian populacyjnych o dużej zmienności genetycznej. Długotrwałe przechowywanie nasion odmian i materiałów rodzaju Beta rozpoczęto w 1981 roku w Banku Genów w Radzikowie. Próby nasion o znanej zdolności kiełkowania po dosuszeniu do ok. 7% zawartości wody zamykano próżniowo w pojemnikach szklanych i umieszczano w komorze do długotrwałego przechowywania o temperaturze -15°C. W 1989 i 2001 roku dokonano oceny żywotności zgromadzonych nasion. Badania przeprowadzono zgodnie z metodyką opracowaną przez Międzynarodową Organizację Oceny Nasion (International Seed Testing Association). Ocenie poddano 48 prób nasion odmian i materiałów hodowlanych buraka cukrowego wprowadzonych do Banku Genów w 1982 roku oraz 27 prób nasion buraka pastewnego zgromadzonego w 1981 i 1986 roku. Określono średnią zdolność kiełkowania nasion, współczynnik zmienności V oraz współczynnik relacji zdolności kiełkowania. W przypadku buraka cukrowego największy wzrost zdolności kiełkowania nasion po 19 latach przechowywania stwierdzono u odmiany Dieckmann 7920 (130,6), a największy spadek w materiale hodowlanym MLR (81,9). Po 20 latach przechowywania nasion buraka pastewnego największy wzrost zdolności kiełkowania odnotowano u odmiany Rekord Poly (124,6), największy jej spadek u odmiany Senior (51,2). Ocena żywotności nasion odmian i materiałów zgromadzonych w kolekcji w odniesieniu do większości badanych prób wykazała dużą skuteczność stosowanych obecnie metod przygotowania i długoterminowego przechowywania zasobów genowych buraka w postaci materiału siewnego. Testowany materiał nie wymaga ponownej, w przypadku buraka - rośliny obcopylnej, trudnej i kosztownej reprodukcji.

The main aim of collecting beet materials was to save the gene pool from old multigerm cultivars because the use of hybrid methods based on CMS lines led to a narrowing of the genetic background in the new cultivars. The long-term storage of beet seeds was begun in 1981 in Gene Bank in Radzików. Seed samples with moisture content about 7% were vacuum packed in glass containers and placed in a chamber at -15°C. Seed viability of accessions was determined by germination test before long-term storage in 1989 and in 2001 according to International Seed Testing Association Rules. Some part of the oldest accessions - 48 seed samples of sugar and 27 of fodder beet breeding material and cultivated beets was tested for seed germination ability. Mean germination percentage and variability coefficient (V) and relation coefficient were evaluated. The highest relation coefficient after 19 years of long-term storage in sugar beet were found for Dieckmann 7920 cultivar (130.6) and for Rekord Poly cultivar (124.6) in fodder beet after 20 years. The analysis of the results confirmed the efficiency of the applied method of long-term storage. All tested materials revealed good germination and therefore need no multiplication, though some differences in seed germination ability between accessions were observed.