Szacowanie gazowych strat amoniaku z gospodarskich skladowisk nawozow organicznych pochodzenia zwierzecego

W latach 1997-2000 prowadzono badania dotyczące oceny strat amoniaku z gospodarskich składowisk obornika z zastosowaniem ilościowych metod pomiaru a zwłaszcza, tzw. mikrometeorologicznej metody dozymetrii pasywnej. Celem badań było określenie masy ulatniającego się gazu na gnojowniach oraz poszukiwanie istotnych czynników limitujących wydajność procesu parowania amoniaku. Pomiary wykonano w pięciu celowo wybranych towarowych gospodarstwach rolnych. Gospodarstwa I, II, III i IV zajmowały się produkcją mleka zaś gospodarstwo V produkcją trzody chlewnej, przy czym średnioroczny stan obsady zwierząt wynosił w nich odpowiednio 50, 17, 49, 47 i 117 SD. Zwierzęta utrzymywano w budynkach inwentarskich typu ściołowego, skąd obornik usuwano raz na dobę i składowano na gnojowniach przez okres do 6 miesięcy. Uzyskane wyniki pomiarów były wyraźnie zróżnicowane. Średnia dobowa emisja amoniaku z gnojowni przyjmowała wartości od 0,42 do 3,62 kg N-NH₃. W gospodarstwach produkujących mleko powodowało to roczne straty amoniaku od 153 do 580 kg a w gospodarstwie produkującym żywiec wieprzowy straty rzędu 1325 kg. W stosunku rocznym ilość ulatniającego się amoniaku na składowiskach obornika, przypadająca na jedną SD bydła wynosiła odpowiednio 11,3, 18,9, 6,9 i 3,3 kg N-NH₃ oraz 12,4 kg N-NH₃ na jedną SD trzody chlewnej.

The quantitative measurements of ammonia emission were conducted on four dairy farms (farms: I, II, III and IV) and one pig farm (farm V) within 1997-2000. The assessment of ammonia emission was based on modified micro- meteorological passive dosimetry. Cattle stocking densities on the farms (in AU; AU - an animal of 500 kg live weight) were: I - 50, II - 17, III - 49, IV - 49 and V - 117. The animals were kept on deep litter, solid manure was removed from the sheds once a day and placed on the manure plates for storage over 6 months. The results were very differentiated. The average 24 hour ammonia emission from the manure storage ranged from 0.42 to 3.63 kg NH₃. It caused ammonia losses of 154-580 kg-year⁻¹ on dairy farms and 1325 kg-уеаr⁻¹ on the pig farm. The amounts of ammonia volatilized from manure plates on the dairy farms (kg NH₃AU⁻¹): I - 11.3, II - 18.9, III - 6.9 and IV - 3.3 and 12.4 on the pig farm (V). The results showed that the common way of manure storage, in Poland, causes relatively high nitrogen losses. The size of manure storage, its utilization and a way of pile formation may significantly affect the amounts of ammonia volatilized to the atmosphere.