Występowanie ołowiu, kadmu i cynku w zbożach uprawianych w sąsiedztwie drogi E4 Tarnów-Rzeszów-Przemyśl

Badania zlokalizowano w 16 punktach kontrolnych, na polach uprawnych roślin zbożowych położonych wzdłuż drogi E4 Tarnów-Rzeszów-Przemyśl, charakteryzującej się zmiennym natężeniem ruchu w zakresie od 7000 do 138000 samochodów na dobę. W każdym punkcie kontrolnym ustalono cztery odległości tj. 5 m, 50 m, 100 m i 200 m, w których pobrano części nadziemne zbóż i oznaczono w nich zawartość Pb, Cd i Zn oddzielnie w ziarnie i słomie pszenicy, żyta i owsa metodą absorpcyjnej spektrometrii atomowej (ASA). Stwierdzono, że zawartości zwłaszcza Cd i Pb były istotnie wyższe w próbkach ziarna i słomy pszenicy oraz żyta pobranych z pól położonych bliżej dróg (5 m, 50 m), a także w niektórych punktach w odległości 100 m, aniżeli z pól zbożowych dalej usytuowanych (200 m), zmieniając się wraz z odległością od jezdni. Przy ocenie konsumpcyjnej wyższą zawartość Cd, stwierdzono w 66% próbkach ziarna pszenicy i żyta i w 67% próbkach ziarna owsa, a zawartość Pb została przekroczona w zakresie od 31% próbek w ziarnie żyta do 47% próbek w ziarnie pszenicy. Istotnie wyższe wartości współczynników korelacji między natężeniem ruchu a koncentracją Pb i Cd uzyskano w słomie pszenicy i żyta, a także kadmu w ziarnie obu tych zbóż.

The studies were localized at 16 control points, on the fields used for growing grain crops, along the E4 road from Tarnów to Przemyśl via Rzeszów, characterized by a variable traffic density ranging from 7000 to 13800 cars per 24 hours. In each control point four distances (5 m, 50 m, 100 m and 200 m) were established, where the above ground parts of cereal plants were taken and the contents of Pb, Cd and Zn, were determined according to the AAS method, separately for grain and straw of wheat, rye and oats. We found that particularly the Cd and Pb contents were considerably higher in the samples of grain and straw of wheat and rye taken from fields situated near by to the road (5 m, 50 m), also at some points at 100 m distance, than in the samples taken from fields situated further (200 m); these values varied with the distance from the road. At evaluating consumption quality the increased Cd content was found in 66% samples of wheat and rye grain and in 67% samples of oat grain; admissible Pb content was exceeded in 31% samples of rye grain and 47% samples of wheat grain. Significantly higher values of correlation coefficient between the traffic density and Pb and Cd concentration in straw of wheat and rye were obtained, as well as for Cd contents in grain of both cereals.