Evaluation of technological quality of rapeseeds dried in industrial driers

Greater susceptibility of rapeseeds to crushing and reduced oil recovery during extraction might result from unproper post-harvest drying. The effect of drying in selected types of industrial driers on seed processability was studied. Indices for the estimation of seed processability, i.e., Por/Pod and τd/τr ratios, which consider the variety differences, are proposed. The quality,of dried seeds varied depending on the type of drier and the drying parameter restrictions.

Ponieważ często zdarzało się, że nasiona rzepaku dosuszane po zbiorze nie nadawały się do przerobu dwustopniowego (brak perkolacji rozpuszczalnika uniemożliwiał ekstrakcję oleju) pobrano do analizy próbki nasion zbiorów 1993 r. suszonych w przemysłowych suszarkach bębnowych SB 13 i komorowych (Socama, M-817 i LAW). Przeprowadzono ocenę jakości nasion po zbiorach i po suszeniu analizując: zdolność kiełkowania nasion, technologiczną przydatność nasion ocenianą testem aglomeracji i czasem perkolacji rozpuszczalnika przez warstwę rozdrobnionych nasion, jakość oleju pozyskanego z wybranych prób nasion mierzoną liczbami kwasową i nadtlenkową, stopień makro- i mikrouszkodzeń nasion oraz właściwości mechaniczne i zdolność wyolejania nasion. Ocena jakości nasion po zbiorach nie była jednoznaczna. Przydatność technologiczna nasion i jakość oleju surowego była dobra lecz zdolność kiełkowania nasion 1 bardzo słaba. Nasiona charakteryzowały się stosunkowo niską odpornością mechaniczną (niskie wartości punktu olejowego) choć stopień uszkodzeń nasion po zbiorze był niski. Przemysłowe suszenie nasion w suszarkach tak bębnowych jak i komorowych powodowało zmiany wartości wszystkich badanych parametrów, wyrazistsze po suszeniu nasion w suszarkach bębnowych. Wskaźniki eliminujące zróżnicowanie nasion po zbiorach tj. τsusz/τsur (do oceny wydłużenia czasu perkolacji) i Psur/Psusz (do oceny obniżenia odporności mechanicznej nasion) potwierdziły także silniejsze zmiany w nasionach suszonych w suszarkach bębnowych. W danych warunkach (poprawne sterowanie procesem suszenia, nasiona o stosunkowo niewysokiej początkowej wilgotności) technologiczna jakość wszystkich suszonych nasion pozostała poprawna. Sądzić zatem należy, że obserwowane obniżenie jakości nasion podczas suszenia może być przyczyną dyskwalifikacji partii tylko w przypadku suszenia nasion o wysokiej wilgotności początkowej. W praktyce, w tych przypadkach wydłuża się najczęściej czas suszenia co może prowadzić do przesuszenia nasion powodującego ich nadmierną kruchość. Przesuszenie szczególnie łatwo może się zdarzyć w suszarkach bębnowych SB 1.5, w których stosuje się wyższe temperatury suszenia.