Podatnosc na wirusy odmian ziemniaka uzytkowanych na cele przetworcze

Virus resistance level of potato cultivars cultivated for industrial processing and the consequences to production and environment were investigated. Estimation of the potato resistance level was done at IHAR, Research Division at Młochów, before their registration to Polish National List. From among potato viruses important in Poland, most dangerous is potato virus Y (PVY), common in potato cultivars susceptible to the infection. Two strains of this virus are known - very common relatively weak strain PVY N W and less common but much more severe PVY NTN strain able to cause the PTNRD (Potato Tuber Necrotic Ringspot Disease). Polish potato cultivars are more resistant than the cultivars of foreign origin. Foreign cultivars enrolled to the List and also non registered but cultivated for processing chips or fries (eg. Saturna, Hermes, Erntestolz, Lady Rosetta) are very susceptible to PVY. Testing the samples collected from fields in central Poland indicated that infected potato plants reached 80-100% (cvs. Saturna, Hermes). Production of these cultivars requires frequent exchange to the healthy seed tubers. Potato cultivars of higher starch content are generally resistant or highly resistant to PVY.

Dokonano analizy stopnia odporności (podatności) na wirusy odmian ziemniaka uprawianych na cele przetwórcze oraz wynikające z tego konsekwencje dla produkcji i środowiska. Ocena odporności publikowana jest przez COBORU, a dokonywana w Młochowie dla odmian przed ich wpisaniem do Krajowego Rejestru Odmian. W Polsce występuje kilka wirusów ziemniaka, z których najważniejszy jest wirus Y (Potato virus Y, PVY). Występuje powszechnie w odmianach nie dość odpornych, w postaci kilku szczepów, z których szczep PVY NTN może być przyczyną występowania pierścieniowych nekroz na bulwach niektórych odmian. Wirusy powodują obniżenie plonu bulw, obniżenie jakości, nierównomierne rozmieszczenie cukrów w bulwach, prowadzące do pogorszenia barwy chipsów, nekrozy wewnątrz bulw itp. Pod względem odporności na wirus Y ziemniaka, odmiany polskie uprawiane na chipsy są o wiele bardziej odporne (średnia 7,15 z zakresem 5,5-9) niż odmiany zagraniczne (średnia 5,15 z zakresem 3,5-9). Uprawiane na chipsy (spoza Rejestru) odmiany Erntestolz i Hermes są nieodporne na PVY, a Lady Rosetta średnio odporna. W produkcji najczęściej uprawianych w centralnej Polsce odmian (Saturna, Hermes) porażenie wirusem Y sięga 80 a nawet 100%. Produkcja takich odmian wymaga częstej wymiany sadzeniaków. Podobne cechy odpornościowe występują w odmianach wykorzystywanych do wyrobu frytek i produktów suszonych. Odmiany skrobiowe ziemniaka są na ogół bardzo odporne na wirus Y.