Wpływ nawożenia materiałami organicznymi pochodzenia odpadowego na zawartość cynku w kukurydzy i glebie

Celem badań było określenie wpływu nawożenia odpadowymi materiałami organicznymi na zawartość cynku w kukurydzy i glebie (oznaczono zawartość całkowitą tego pierwiastka i zawartość form ekstrahowanych 0,11 mol⋅dm⁻³ kwasem octowym). Trzyletnie doświadczenie polowe obejmowało 7 obiektów: glebę nienawożoną (obiekt zerowy) oraz glebę nawożoną nawozami mineralnymi, obornikiem, kompostem z odpadów zielonych, osadem ściekowym, kompostem z osadu i słomy oraz mieszaniną osadu i popiołu. Rośliną testową była kukurydza uprawiana na kiszonkę. Zawartość Zn oznaczono metodą ICP-AES. Nie stwierdzono zanieczyszczenia gleby cynkiem, a zawartość pierwiastka w kukurydzy nie przekraczała dopuszczalnej zawartości określonej dla roślin wykorzystywanych paszowo. Najwięcej cynku zawierała kukurydza nawożona nawozami mineralnymi. Rośliny nawożone odpadowymi materiałami organicznymi zawierały istotnie mniej cynku niż uprawiane na glebie nienawożonej lub zawartości te były zbliżone. Nie wykazano istotnego statystycznie wpływu nawożenia na całkowitą zawartość cynku w glebie. Największą zawartością form wymiennych oraz rozpuszczalnych w wodzie i kwasach cechowała się gleba nawożona osadem ściekowym.

The aim of the research was to determine the effect of fertilization with waste organic materials on the content and uptake of zinc by maize (plants were cultivated for silage) as well as on the total and available zinc contents in soil. A three-year field experiment comprised 7 treatments: a non-fertilized soil (control) as well as a soil fertilized with mineral fertilizers, manure, green waste compost, sewage sludge, compost from sewage sludge and straw, and a mixture of sewage sludge and hard coal ash. The manure contained 223 mg Zn·kg⁻¹ d.m. (1.25 kg Zn·ha⁻¹ was introduced to the soil with the fertilizer), whereas other organic materials contained between 285 and 855 mg Zn·kg⁻¹ d.m. (doses from 3.16 to 6.78 kg·ha⁻¹ were introduced). The manure and organic materials were used for fertilization during first year of the research. Mineral fertilizers were used in the second and third year (they were also used to level N, P and K doses during the first year of the research). The zinc content was determined by ICP-AES method. Statistical elaboration of the results was done by means of univariate variation analysis, and the significance of differences between the mean values was estimated using the Duncan test. During the research, no contamination of the soil with zinc was stated (the soil contained between 66.7 and 70.0 mg Zn·kg⁻¹ d.m.). The zinc content in the maize did not exceed the permissible content for fodder plants (weighted mean content in the plants reached 33.5–57.6 mg Zn·kg⁻¹ d.m.). The highest zinc content was observed in the maize fertilized with mineral fertilizers. The plants fertilized with waste organic materials contained significantly less zinc than the control plants or these contents were similar. The total uptake of zinc from the fertilized soil was higher than the uptake from the control soil (the highest uptake was from the soil fertilized with mineral fertilizers). No significant effect of fertilization on the total zinc content in the soil was determined. The soil fertilized with sewage sludge had the highest content of available forms of zinc (19.8 mg·kg⁻¹ d.m. of zinc extracted with 0.11 mol⋅dm⁻³ acetic acid).