Wplyw wegla brunatnego na niektore wlasciwosci gleby, plony roslin i ich jakosc

W pracy przedstawiono wyniki badań dotyczące wpływu drobno zmielonego węgla brunatnego na poprawę właściwości fizykochemicznych gleby płowej właściwej o zróżnicowanym odczynie. Ocenę tego wpływu przeprowadzono w doświadczeniach wazonowych na dwóch glebach kwaśnej i obojętnej. Gleby te charakteryzowały się podwyższoną zawartością metali ciężkich (około 250 mg/kg Zn, 80 mg/kg Pb i 1 mg/kg Cd). Były to gleby słabopróchniczne (ok. 0,8% C-org.) o składzie mechanicznym piasku gliniastego mocnego należąca do klasy bonitacyjnej IVa, kompleksu przydatności rolniczej - żytniego bardzo dobrego. Do gleb wprowadzono węgiel brunatny w dawkach 0, 80, 160, 320 g/wazon. W wazonach uprawiano w 1995 roku kukurydzę i rzepak zebrane na zielonkę, a w 1996 łubin żółty zebrany w fazie pełnej dojrzałości. Węgiel brunatny zastosowany do gleby kwaśnej i wapnowanej poprawia właściwości fizykochemiczne tych gleb, obniżając odczyn gleby wapnowanej a zwiększając pH gleby kwaśnej oraz zwiększając pojemność kompleksu sorpcyjnego. Efekt tej poprawy wzrasta w kolejnych latach. Otrzymano wyższy przyrost plonu łubinu uprawianego w drugim roku po zastosowaniu węgla niż przyrost plonu kukurydzy i rzepaku uprawianych bezpośrednio po dodaniu tego substratu. Stosowanie węgla brunatnego na gleby zanieczyszczone metalami ciężkimi ogranicza pobieranie tych metali przez rośliny a szczególnie cynku i kadmu. To ograniczenie pobierania metali ciężkich jest większe na glebie kwaśnej niż na obojętnej.

Effects of fine ground brown coal on possible improvement of physico-chemical properties of a specific podzolic soil of an acidic and neutral reaction were studied in a pot experiment. The content of heavy metals assayed in these soils was higher than average (about 250 mg Zn/kg, 80 mg Pb/kg and 1 mg Cd/kg). They were weakly humic (about 0.8% Corg.) of a mechanical composition typical for loamy strong sand good for growing rye (bonitation class IVa). Brown coal was introduced into the soils at rates: 0, 80, 160 and 320 g/pot. In 1995 the pots were sown with maize and rape cultivated for green crop, while in 1996 the yellow lupine was cultivated and harvested at the phase of full maturity. Brown coal introduced into acidic and limed soil improved physico-chemical properties of these soils. It decreased pH of limed soil and increased pH of acidic soil, increasing in both cases the capacity of sorption complex. The effect of this improvement was growing in the following years. Lupine yield increase noted in the second year after the brown coal treatment was bigger than those observed for maize and rape cultivated directly after the treatment. The use of brown coal on soils contaminated with heavy metals reduced their intake by plants, what was true especially in case of zinc and cadmium. This effect was more pronounced in case of the acidic soil than in the neutral one.