Wplyw zmianowania roslin, deszczowania i nawozenia azotem na zawartosc mineralnych form azotu w glebie

W pracy przedstawiono wyniki dotyczące zmian ilościowych mineralnych form azotu w trzech poziomach gleby. Próbki glebowe pochodziły z wieloletniego doświadczenia polowego (od 1972 r.) założonego na glebach płowych w Złotnikach k/Poznania. Obejmowało ono 3 czynniki: płodozmiany o zróżnicowanym udziale zbóż (0, 25, 50, 75 i 100%), wariant wodny (deszczowany i niedeszczowany) oraz nawożenie azotem zróżnicowane dla poszczególnych roślin. Materiał badawczy pobrano po 26 latach doświadczenia i roślinach kończących każdy płodozmian. Po wysuszeniu i roztarciu, próbki przesiano przez sito o średnicy oczek 2 mm, ekstrahując azot amonowy i azotanowy roztworem 1 mol NaCl·dm⁻³. Stwierdzono, że największy wpływ na zawartość mineralnych form azotu spośród czynników doświadczenia miały płodozmiany. Nieistotny okazał się wpływ czynnika wodnego i niewielki nawożenia azotem. Największe ilości N min. wystąpiły w poziomie próchnicznym gleby płodozmianu z 50% udziałem zbóż (45,3 kg N·ha⁻¹) a najmniejsze w glebie płodozmianu zbożowego (32,4 kg N·ha⁻¹). Pod wpływem roślin zmieniał się udział poszczególnych form azotu. Najwięcej azotanów było w glebie płodozmianu bez udziału zbóż, a ich zawartość zwiększała się wraz z głębokością od 32,5 do 88,0% w porównaniu do ilości w poziomie próchnicznym. Uzyskane wyniki dowiodły, że wieloletnia uprawa roślin bez udziału zbóż w płodozmianie sprzyjała przemieszczaniu się azotanów do głębszych poziomów gleby.

The current paper presents the results connected with changes of mineral forms of nitrogen in three levels of soil. The soil samples originated from longterm field experiment, which has been carried out since 1972 at Złotniki (Experimental Station of Agricultural University, located about 10 km to the North of Poznań) on lessive soil defined as Albie Luvisols. The experiment included 3 following factors: crop rotation with different share of cereals (0, 25, 50, 75, 100%), water variant (with and without spray irrigation) and nitrogen fertilization. The soil samples were collected after 26 years of experiment and harvest of plants ending each crop rotation. The concentration of ammonium nitrogen and nitrate nitrogen were determined after 1 mol NaCl·dm⁻³ extraction. It was found that crop rotations had the highest influence on content of mineral forms of nitrogen. Nitrogen fertilization showed only minor effect, and the effect of water factor was insignificant. The highest amounts of N min. occurred in soil humus level of crop rotation with 50% share of cereals (45.3 kg) and the lowest ones in soil of cereal rotation (32.4 kg N·ha⁻¹). The plant cultivation caused different distribution of analysed forms of nitrogen. It appeared that N-NO₃ was a predominant form. In the case of non-cereal rotation, content of that nitrogen form increased with the depth of soil from 32.5 to 88.0% in comparison to the amount in humus level. The obtained data shows that long-term plant cultivation without cereals in crop rotation was favorable for nitrate migration to deeper layers of soil.