A Poetics of the Holocaust? Three Exemplary Poets

Niezależnie od tego, czy postrzegamy Holokaust jako wydarzenie jedyne w swoim rodzaju, czy też jako kulminację serii katastrof w historii Żydów, bez wątpienia pisarstwo będącewynikiem Holocaustu warte jest badania jako zarówno świadectwo, jak i dzieło literackie. W niniejszym artykule przyglądam się poezji czasów Holokaustu, tym razem bez odniesieniado często cytowanego i przekręcanego dictum Adorna na temat poezji po Auschwitz. Mój esej kwestionuje binarną opozycję, którą można sprowadzić do przeciwstawnych stwierdzeń: „poezja Holokaustu jest barbarzyństwem i niemożliwością” i „sztuka podnosi na duchu, a Holokaust tego nie zmienia”. Analizuję trzy indywidualne przykłady poezji czasów Holokaustu wykorzystywanej zarówno jako środek przetrwania, jak i dania świadectwa w czasach Zagłady – nie są to przykłady twórczości retrospektywnej lub uprawianej przez poetów niebędących świadkami wydarzeń. Problemy estetyczne i etyczne były częścią pisarstwa in extremis świadomego tych wyzwań na długo przed Adornem i teorią krytyczną. W zestawieniu Celana, Suckewera i Miłosza dostrzec można desperacką próbę tych poetów, by tworzyć poezję mierzącą się z wyzwaniem momentu historycznego, mimo wszystkich dzielących ich różnic dotyczących kultur pochodzenia, tradycji językowych i literackich. Choć badacze i krytycy odczytują twórczość wymienionych poetów osobno, według mnie powinno się ich studiować jako przykład zmagania się z bezprecedensową grozą, której pełnego wymiaru historycznego i ogromu następstw wymienieni autorzy nie mogli wówczas pojąć. Nie powinniśmy już dłużej ignorować źródeł i poprzedników, z których czerpali, gdy staramy się ocenić ich dokonania w kwestii stworzenia „poetyki Holokaustu” zdolnej wyrazić nieadekwatność języka i niewystarczalność wyobraźni w próbie oddania niewypowiadalnego, którego poeci doświadczyli osobiście w swojej codzienności. Jeśli będziemy czytać inaczej niż „po Adornie”, może to zaowocować bardziej zniuansowaną dyskusją o tym, czy istnieje poetyka Holokaustu.

Whether or not we understand the Holocaust to be unique or following a series of catastrophes in Jewish history, there is no doubt that the writing that came out of those traumaticevents is worth examining both as testimony and as literature. This article looks again at Holocaust poetry, this time circumventing Adorno’s much-cited and often misquoted dictum onpoetry after Auschwitz. The essay challenges the binary of either “Holocaust poetry is barbaric and impossible” or “art is uplifting and unaffected by the Holocaust.” I analyse three individual cases of Holocaust poetry as a means of both survival and testimony during the Holocaust – not retrospectively or seen by poets who were not there. Aesthetic and ethical issues are very much part of a writing in extremis which is conscious of the challenge well before Adorno and critical theory. In a comparison of Celan, Sutzkever, and Miłosz we can see their desperate attempt to write a poetry that meets the challenge of the historical moment, for all the differences between them in their cultural backgrounds, language traditions, and literary influences. As I argue, although scholars and critics have read these poets separately, they should be studied as part of the phenomenon of grappling with an unprecedented horror which they could not possibly at the time understand in all its historical dimension and outcome. We should no longer ignore their sources and antecedents in trying to gauge what they did with them in forging a “Holocaust poetics” that would convey something of the inadequacy of language and the failure of the imagination in representing the unspeakable, which they personally experienced on a day to day basis. By not reading “after Adorno” we can arrive at a more nuanced discussion of whether there isa Holocaust poetics.