Od przyszłości / ku przyszłości – fantazmaty tytułowej bohaterki powieści "Ania z Zielonego Wzgórza" Lucy Maud Montgomery

Although the significance of phantasms in Anne Shirley’s life cannot be questioned, the shapes and forms that they take are discussed very rarely. Trying to gather and classify the effects of the protagonist’s imagination, we can look at them in reference to the time problem. Those phantasies vastly concern the future, but – at the same time – they are deeply rooted in Anne’s past. Her state, initially hard and prompting her to escape into the imaginary world, is gradually appearing clearer. However, the girl does not give up the prospects of what will (or what she would like to) happen. In her statements one can see the prediction of the significant social changes related to emancipation, education or religion, which at that time were yet to come. Montgomery’s book, popular ceaselessly for more than one hundred years, shows that “all is still ahead of us”, even people who are unsung, excluded, marginalized... But will those dreams really be fulfilled?

Mimo że o znaczeniu fantazmatów w życiu Anne Shirley nie trzeba chyba nikogo przekonywać, rzadko mówi się o tym, jakie dokładnie przybierały one postaci. Podejmując próbę zebrania oraz klasyfikacji efektów pracy bujnej wyobraźni bohaterki powieści Montgomery, można zastanowić się również nad ich odniesieniem do czasu. Bowiem, choć owe fantazje w dużej mierze dotyczą przyszłości, w interesujący sposób splatają się także z przeszłością dziewczynki. Jej sytuacja, początkowo trudna, skłaniająca do ucieczki w świat wyobraźni, stopniowo zaczyna rysować się w coraz jaśniejszych barwach. Jednak Anne nadal tworzy wizje dotyczące tego, co będzie/co chciałaby, żeby było, a kiedy je werbalizuje, okazuje się, że w jej wypowiedziach słychać zapowiedź mających wkrótce nastąpić przemian społecznych dotyczących m.in. emancypacji kobiet, edukacji, religii... Ta nieustannie popularna powieść już od ponad stu lat zdaje się więc pokazywać, że „wszystko przed nami” – nawet tymi na różne sposoby wykluczanymi, pomijanymi, marginalizowanymi. Jednak czy te marzenia rzeczywiście się spełnią?