RUCH NATURALNY LUDNOŚCI A OBCIĄŻENIE DEMOGRAFICZNO-EKONOMICZNE W PAŃSTWACH UNII EUROPEJSKIEJ (ANALIZA PORÓWNAWCZA)

The European Union’s population structure is progressively becoming older. This process has been going on for the last thirty or forty years and is expected to continue for at least another half century. The purpose of this paper is to present the relations between the statistics of natural change in population, and the demographic indicators of an ageing population: the median age and age dependency ratios. The analysis was based on the data from 2010 collected in twenty seven EU member states. The analysis revealed that current events of natural change may affect only the young-age dependency ratio. The structure of the population aged 65 and over may depend more on the long-term trends in natural change than on the current situation. The demographic situation in Poland is characterised by a low age dependency and average level of natural change. Poland belongs to a group of countries where the ageing process does not proceed so rapidly and is not as advanced as in Germany, Greece, Italy, Latvia and Hungary. Its situation is nevertheless much worse than that in, for example, France, Ireland or the Netherlands.

W krajach należących do Unii Europejskiej od 30-40 lat obserwuje się niekorzystne tendencje zmian struktur demograficznych powodujące nasilanie zjawiska starzenia się społeczeństw krajów członkowskich. Przewiduje się, że będą one się utrzymywać przez co najmniej kolejne 50 lat. Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie relacji, jakie zachodzą pomiędzy miernikami ruchu naturalnego ludności, na który składają się urodzenia i zgony, a demograficznymi wskaźnikami starzenia się społeczeństwa, wśród których wzięto pod uwagę medianę wieku oraz współczynniki obciążenia demograficznego. Analiza została przeprowadzona na podstawie danych z 2010 r., dotyczących 27 krajów należących do Unii Europejskiej. Analiza wykazała, że bieżące zdarzenia ruchu naturalnego ludności kształtują jedynie poziom obciążenia ludnością w wieku przedprodukcyjnym, natomiast ich wpływ na bieżące obciążenie ludnością w wieku poprodukcyjnym oraz na przeciętny wiek społeczeństwa jest niewielki lub wręcz nieistotny. Udział ludności w wieku 65 lat i więcej może bardziej zależeć od długookresowych trendów w ruchu naturalnym niż od sytuacji bieżącej. Sytuacja demograficzna w Polsce charakteryzuje się niskim obciążeniem demograficznym i natężeniem ruchu naturalnego na średnim poziomie. Należymy do grupy krajów, w których proces starzenia się społeczeństwa nie przebiega tak gwałtownie i nie jest tak zaawansowany, jak w Niemczech, Grecji, we Włoszech, na Łotwie i na Węgrzech. Jednak nasza sytuacja jest dużo gorsza niż takich krajów, jak Francja, Irlandia czy Holandia.