Miasto w ujęciu systemowym

Since L. von Bertalanffy’s formulation of his general systems theory examined and moulded by the reality, as long as it is a functioning whole system, that theory has been treated as a system. This systemic concept appears particularly useful when researching and planning the developmentand operation of units of territorial administrative division, including cities. In recognition of the role of the systemic approach in cognitive research and the planning of socio-economic and spatial development, three systemic models are presented in which the city is treated as: (i) a territorial social system, (ii) an ecosystem, and (iii) an organism. Although each of these models can be employed effectively at various stages of the planning and coordination process, the one of the city as a territorial social system is especially useful when defining the object of planning activities, both in socio-economic and spatial planning; the city-as-ecosystem model when planning spatial development, formulating the direction of town-planning and ecological policies and the shaping of the living environment; whilst the city-as-organism model, in the planning and coordination of socio-economic and spatial development as well as setting the directions of urban policy. The latter approach can also play a special role in adjusting the level of  development of a city’s infrastructure and its spatial-functional structure to the needs of its inhabitants in their everyday lives.

Od czasu sformułowania przez L. von Bertalanffy’ego ogólnej teorii systemów badaną oraz kształtowaną rzeczywistość, jeśli tylko jest funkcjonalną całością, traktuje się jako system. Koncepcja systemowa wydaje się szczególnie użyteczna w przypadku badania i planowania rozwoju oraz funkcjonowania jednostek terytorialnego podziału kraju, w tym także miast. Doceniając rolę ujęcia systemowego w badaniach poznawczych oraz planowaniu rozwoju społeczno-gospodarczego i przestrzennego, przedstawia się trzy modele systemowe, w których miasto traktowane jest jako: (1) terytorialny system społeczny, (2) ekosystem oraz (3) organizm. I choć każdy z tych modeli może mieć efektywne zastosowanie na wielu etapach różnych działań planistycznych i koordynacyjnych, to jednak miasto traktowane jako terytorialny system społeczny wykazuje szczególną użyteczność przy określaniu przedmiotu działań planistycznych, zarówno w planowaniu społeczno-gospodarczym, jak i przestrzennym, model miasta-ekosystemu – przy planowaniu zagospodarowania przestrzennego, formułowaniu kierunków polityki urbanistycznej i ekologicznej oraz kształtowaniu środowiska życia, natomiast model miasta-organizmu – w planowaniu oraz koordynacji rozwoju społeczno-gospodarczego i przestrzennego, a także przy wyznaczaniu kierunków polityki miejskiej. To ostatnie ujęcie może ponadto odegrać szczególną rolę w dostosowaniu poziomu rozwoju infrastruktury miejskiej oraz struktury przestrzenno-funkcjonalnej miasta do potrzeb mieszkańców oraz ich aktywności czasowej.