Refleksje nad możliwością podjęcia zatrudnienia przez osobę ubezwłasnowolnioną

It is critical that persons with disabilities as well as incapacitated persons have a right to employment in order to enjoy living and working in the community as equal citizens. Under Polish law, persons under partial guardianship, or partially incapacitated retain the right to work (Article 22 § 2 of the Labour Code), but the current Polish regulations are unclear on the rights of fully incapacitated persons regarding their employment rights. Although Poland signed the UN Convention on the Rights of Persons with Disabilities already on 30 March 2007, it ratified it only on 6 September 2012. The Convention regulates certain standards concerning the rights of persons with disabilities and has a rather symbolic dimension, being a specific constitution of rights of persons with dysfunctions, accepted by many countries. The final assessment of the impact of the Convention on the situation of the incapacitated in Poland will only be possible when all applicable provisions of the Convention on the Rights of Persons with Disabilities have been fully incorporated in the Polish law.

Zapewnienie rzeczywistego dostępu do zatrudnienia osobom ubezwłasnowolnionym jest podstawowym warunkiem, by mogły one żyć i pracować w społeczeństwie jak równoprawni obywatele. O ile z przepisów Kodeksu pracy wprost wynika, że ubezwłasnowolnienie częściowe nie stanowi przeszkody w podjęciu zatrudnienia (por. art. 22 § 2 k.p.), o tyle niejasna w tym zakresie wydaje się obowiązująca w Polsce regulacja dotycząca osób ubezwłasnowolnionych całkowicie. Można oczywiście podawać w wątpliwość, czy osoba ubezwłasnowolniona całkowicie jest w stanie podjąć zatrudnienie i wykonywać powierzone jej obowiązki służbowe. Z uwagi jednak na szerokie możliwości i różnorodność pojawiających się obecnie form zatrudnienia oraz działania społeczności międzynarodowej mające na celu aktywizację zawodową osób niepełnosprawnych, kategorycznie negatywna odpowiedź na pytanie dotyczące możliwości podjęcia zatrudnienia przez osobę ubezwłasnowolnioną całkowicie nie wydaje się uzasadniona, tym bardziej że Polska podpisała i ratyfikowała Konwencję ONZ o prawach osób niepełnosprawnych.