Wspólnota wartości w Unii Europejskiej z perspektywy art. 90 ust. 1 Konstytucji RP

In the field of values, the accession to the European Union carried out pursuant to Article 90(1) of the Constitution of the Republic of Poland was in line with the purpose of this article and met the conditions for its application. Also later, already during membership in the European Union, Polish political practice did not differ from EU axiological standards. The understanding of a democratic state governed by the rule of law as referred to in Article 2 of the Constitution was consistent with the content of values common to the Member States, which, in accordance with Article 2 of the TEU, constituted the political foundation of the Union. The essence of the system of these common values is that the fulfilment by public authorities of the citizens’ will expressed in free elections is carried out with respect for the principles of the rule of law. These principles include mainly: the separation of powers, with particular regard to the independence of courts and the independence of judges, political pluralism, protection of individual rights and respect for minority rights. Failure to observe the values referred to in Article 2 of the Constitution and Article 2 of the TEU would undermine the purpose and content of Article 90(1) of the Constitution. According to the Constitution, and in the light of EU law binding for Poland, it could expose Poland to the control mechanism provided for in Article 7 TEU.

Akcesja do Unii Europejskiej dokonana na podstawie art. 90 ust. 1 Konstytucji RP była w sferze wartości zgodna z celem tego przepisu i spełniała warunki jego zastosowania. Także później, w okresie członkostwa w Unii Europejskiej, polska praktyka ustrojowa nie odbiegała od unijnych standardów aksjologicznych. Sposób rozumienia demokratycznego państwa prawnego, o którym mowa w art. 2 Konstytucji, był bowiem spójny z treścią wartości wspólnych państwom członkowskim, stanowiących zgodnie z art. 2 TUE ustrojową podstawę Unii. Istotą systemu tych wspólnych wartości jest to, by realizowanie przez organy władzy publicznej woli obywateli wyrażonej w wolnych wyborach następowało z poszanowaniem zasad państwa prawnego, na które składają się przede wszystkim: podział władzy, ze szczególnym uwzględnieniem niezależności sądów i niezawisłości sędziów, pluralizm polityczny, ochrona praw jednostki, respektowanie praw mniejszości. Nieprzestrzeganie wartości, o których mowa w art. 2 Konstytucji oraz w art. 2 TUE, podważyłoby cel i treść art. 90 ust. 1 Konstytucji, a w świetle wiążącego RP prawa unijnego – mogłoby narazić Polskę na objęcie jej mechanizmem kontroli przewidzianym w art. 7 TUE.