SPÓŁDZIELNIA SOCJALNA JAKO FORMA ŁAGODZENIA BEZROBOCIA I AKTYWIZACJI OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH

Reduction of unemployment or mitigation of its effects requires different economic, legal, or organisational instruments and may take different forms as well. The legal regulations available since 2004 include, inter alia, an institution of a social co-operative. The principles on which such a co-operative is to be organised and may function are set forth in the Act of 27 April 2006 on social co-operatives, substantially amended in 2010. Its provisions create preferential conditions for the unemployed, the disabled, and those entitled to social employment to set up, and be members of, social cooperatives. The paper contains a detailed analysis of the preferences as well as the forms of financial support available from public funds to social co-operatives. Those statutory solutions which are too rigid with regards e.g. the limited membership or employment in social co-operatives are being criticised, and the suggestion with which the paper ends calls for a wider application of those statutory provisions which allow to more accurately and more effectively account for the local needs and conditions, and make better use of the support of the units of local self-government.

Ograniczanie skali bezrobocia czy łagodzenie skutków tego zjawiska wymaga stosowania różnego rodzaju form i instrumentów ekonomicznych, prawnych, organizacyjnych itp. W obszarze regulacji prawnych od 2004 r. zadania tego rodzaju spełnia między innymi instytucja spółdzielni socjalnych. Zasady organizacji i działalności tego typu spółdzielni ustala obecnie ustawa z 27 kwietnia 2006 r. o spółdzielniach socjalnych, istotnie zmieniona w 2010 r. Przepisy tej ustawy stwarzają preferencyjne warunki do zakładania ich i przystępowania do nich osób bezrobotnych, osób niepełnosprawnych oraz uprawnionych do zatrudnienia socjalnego. Niniejsze opracowanie zawiera szczegółową analizę tego rodzaju preferencji, a nadto analizę form wsparcia finansowego spółdzielni socjalnych ze środków publicznych. W treści opracowania krytycznie odniesiono się do tych rozwiązań ustawowych, które nazbyt sztywno, schematycznie ustalają limity członkostwa, skali zatrudnienia w omawianych spółdzielniach. Stąd zaprezentowana sugestia szerszego zastosowania w ustawie odesłań do regulacji statutowych, które mogą efektywniej i precyzyjniej uwzględniać lokalne warunki potrzeb zatrudnieniowych, jak również możliwości wsparcia finansowego, szczególnie ze strony jednostek samorządu terytorialnego.