Usługi w polskiej literaturze przedmiotu. Ujęcie chronologiczno-tematyczne

In Polish works from the fields of geography of services one can rarely find attempts of holistic approaches to its achievements from various points of view, formulated opinions, or updated information on its achievements. This results, among other things, in lack of visible progress in theory, practice and methodology of research. This paper presents factors limiting the development of research into services and their influence on the specificity and character of studies in this field. The outlined limitations and special character of conducted research is the background to the main part of this paper, that is chronological and thematic presentation of the issue of Polish geography of services. The description of the issue was divided into four periods which have the following names: the beginnings of research into the service sector, with two sub-periods; systematic research into services; “the first period” of the transformation period and contemporary geography of services. The geography of services evolved from being perceived and described as a part of the geography of settlement/geography of cities to become a separate area within geographical research. The increasing interest in services led to increased number of publications. Changes in quantity were followed by “structural” changes. The services started to be analysed from the point of view of particular sections, divisions or classes, and not generally (as a sector). The main focus of the discussion is trade in a broad sense. At present the analysis of trade takes into account new research problems within its own field which are called new geography of trade. It is necessary to increase communication between services research teams in order to share information and experiences and undertake joint studies.

W polskich opracowaniach z zakresu geografii usług rzadko można odnaleźć próby całościowych podejść do jej dokonań z różnych punktów widzenia, formułowania ocen pod jej adresem, czy też aktualizacji dokonań na jej gruncie. Skutkuje to m.in. brakiem widocznych postępów na gruncie teorii, praktyki, metodologii badań. W opracowaniu przedstawiono czynniki ograniczające prowadzenie badań usług oraz ich wpływ na specyfikę i charakter powstających prac z tego zakresu. Zarysowane ograniczenia i specyfika prowadzonych badań stanowi tło do zasadniczej części opracowania, a mianowicie chronologicznego i tematycznego przedstawienia problematyki polskiej geografii usług. Charakterystyki poruszanej problematyki dokonano w czterech okresach, określonych mianem: początków badań sektora usług, z występującymi w tym okresie dwoma podokresami; systematycznych badań usług; „pierwszej dekady” okresu transformacji; współczesnej geografii usług. Geografia usług ewoluowała od rozpatrywania tego rodzaju działalności w ramach geografii osadnictwa/geografii miast, do samodzielnego obszaru badań w obrębie geografii. Rosnące zainteresowanie usługami przyczyniło się do wzrostu liczby publikacji. Po zmianach ilościowych doszło do zmian „strukturalnych”. Rozpoczęto badać usługi przez pryzmat poszczególnych sekcji, działów lub klasy, a nie jako całości (sektora). Dominujący wątek rozważań stanowi szeroko rozumiany handel. W chwili obecnej problematyka handlu analizuje nowe problemy badawcze w swoim obrębie, określane mianem nowej geografii handlu. Konieczna jest większa integracja środowiska zajmującego się badaniami usług na rzecz podejmowania wspólnych badań oraz stworzenia platformy wymiany doświadczeń oraz informacji.