Charakterystyka problemów kultury w latach trzydziestych na podstawie publicystyki „Pionu” (1933–1939)

The purpose of this article is to characterize the problems of culture in the thirties on the basis of journalism from „Pion” – the leading magazine of the Piłsudski’s group in the cultural and social field. The weekly magazine was one of the elements of the state’s offensive in the field of culture started in 1933. Polish historiography lacks of studies, which would bring closer the subject of articles published in the weekly and recognize overall cultural issues. Image of culture that emerges from the texts posted on the pages of „Pion”, clearly indicates the lack of complexity of activities in the field of social and state life. Behind the loud declarations of the government, the political will and willingness to undertake further reforms did not follow.This article brings up the turbulent history of culture in the Second Republic of Poland in the years 1933–1939, including numerous attempts to establish new institutions, to catch up with backwardness in relation to Western Europe, to search for the role and functions of the existing cultural institutions of the reborn state.

Celem tego artykułu jest scharakteryzowanie problemów kultury w latach trzydziestych na podstawie publicystyki „Pionu” – czołowego pisma piłsudczykowskiego z dziedziny kulturalno-społecznej. Tygodnik ten był jednym z elementów ofensywy państwa w dziedzinie kultury rozpoczętej w 1933 r. W polskiej historiografii brakuje opracowań przybliżających tematykę publikowanych na łamach tygodnika artykułów oraz ujmujących całościowo problematykę kulturalną. Obraz kultury, jaki wyłania się z tekstów zamieszczonych na łamach „Pionu”, wskazuje jasno na brak kompleksowości działań w tej dziedzinie życia społecznego i państwowego. Za głośnymi deklaracjami strony rządowej nie szła wola polityczna i chęć podjęcia dalszych reform.Artykuł przybliża burzliwe dzieje kultury w II Rzeczpospolitej w latach 1933–1939, w tym liczne próby powoływania nowych instytucji, dogonienia zapóźnień w stosunku do krajów Europy Zachodniej, poszukiwania roli i funkcji dla istniejących już instytucji kulturalnych odrodzonego państwa.