Niektóre aspekty procesów narodotwórczych na Polesiu w dwudziestoleciu międzywojennym w świetle badań terenowych Józefa Obrębskiego

Some aspects of nation-forming processes in Polesie in the interwar period in the light of field studies of Józef ObrębskiThe article presents the problem of shaping national identity in the Polesie voivodeship of the Second Polish Republic in the light of ethnosociological research by Józef Obrębski. The researcher's theses were confronted with sources created by three entities that both registered and directly influenced the nationalization process of the Polesie population. They included state administration, national movements (Ukrainian and, to a lesser extent, Belarusian and Russian), and the communist movement. From the moment of arrival in Polesie, Obrębski's expedition clashed with the brutal principles of nationality policy implemented by the voivode Wacław Kostek-Biernacki. Due to the significant difficulties in field work, the theses regarding the problem under consideration are sometimes hidden between the lines, but they are devoid of shades of conformism. The quoted source material positively verifies Obrębski's field observations regarding the intensity and territorial scope of the process of nationalization of the Poleshuks and its features in particular areas of the Polesie voivodeship. Niektóre aspekty procesów narodotwórczych na Polesiu w dwudziestoleciu międzywojennym w świetle badań terenowych Józefa ObrębskiegoW artykule przedstawiono problem kształtowania się świadomości narodowej mieszkańców województwa poleskiego w dwudziestoleciu międzywojennym w świetle badań etnosocjologicznych Józefa Obrębskiego. Tezy badacza zostały skonfrontowane ze źródłami, wytworzonym przez trzy podmioty, które zarówno rejestrowały, jak i bezpośrednio wpływały na procesy nacjonalizacji ludności Polesia. Należały do nich: administracja państwowa, ruchy narodowe (ukraiński oraz w mniejszym stopniu – białoruski i rosyjski) oraz ruch komunistyczny. Od chwili przybycia na teren Polesia ekspedycja Obrębskiego zderzyła się z brutalnymi zasadami polityki narodowościowej, wdrażanymi w życie przez wojewodę Wacława Kostka-Biernackiego. Ze względu na istotne utrudnienia dla pracy w terenie, tezy dotyczące rozpatrywanego problemu niekiedy ukryte między wierszami, są jednak pozbawione odcieni koniunkturalności. Przytoczony materiał źródłowy pozytywnie weryfikuje terenowe obserwacje Obrębskiego odnośnie do intensywności i zasięgu terytorialnego procesu unarodowienia Poleszuków oraz jego cech na poszczególnych obszarach województwa poleskiego.