Freshwater lichens on submerged stones and alder roots in the Polish lowland

The article presents the results of the studies of lichens in streams and spring areas of the escarpment zone of Wzniesienia Łódzkie Heights in Central Poland. The boulders, stones and roots of Alnus glutinosa, situated in 3 inundated zones in the streams: submerged zone, fluvial mesic zone and fluvial xeric zone, were examined in the streams. The studies have shown 23 species connected with these streams. Six species of freshwater lichens: Verrucaria aquatilis, V. hydrela, Hydropunctaria rheitrophila, V. margacea, V. praetermissa and V. madida, occupied stones in 3 different zones. Verrucaria aquatilis and Hydropunctaria rheitrophila colonized also secondary substrates – the bark of alder roots incrusted with sand grains and silt.

W rzekach i strumieniach Parku Krajobrazowego Wzniesień Łódzkich, w Polsce Środkowej, odnotowano 23 gatunki porostów wodnych (Tab. 2), z którymi konkuruje o podłoże 7 gatunków mszaków. Sześć ściśle wodnych gatunków naskalnych znajduje się na czerwonej liście porostów zagrożonych Polski (Cieśliński et al. 2006). Większość porostów wodnych rośnie w odcinkach początkowych rzek i strumieni, co prawdopodobnie wynika z korzystnych warunków fizykochemicznych wód (Tab. 1) i wzrostu zanieczyszczenia w dalszym biegu rzek. Badania porostów wodnych wykazały ich rozmieszczenie w trzech strefach: 1 − całkowicie zatopionej, 2 − często zatapianej i 3 − sporadycznie zatapianej lub spryskiwanej wodą (Fig. 2). W drugiej i trzeciej strefie zanurzenia, w towarzystwie Coenogonium pineti, Arthonia spadicea i Absconditella lignicola (Tab. 2) rośnie Bacidina sulphurella (Fig. 5), rzadki porost w Polsce. W badanych rzekach obligatoryjne epility wodne rosną na głazach i kamieniach, jedynie Hydropunctaria rheitrophila (Figs 3 A, B) i Verrucaria aquatilis zasiedlają także korę korzeni olsz często pokrytych ziarnami piasku i mułem. Kolonizowanie podłoży zastępczych przez epility wodne obserwowano w Alpach (Thüs and Schultz 2009), w północno-wschodniej i wschodniej Europie (Motiejūnaitė 2003, 2009; Pykälä 2006; Motiejūnaitė, Czyżewska 2008), również w Polsce Północno-Wschodniej (Czyżewska et al. 2001).