“[Ne] com Unlaf mid scipum”. A Summary of the Current State of Research with Regard to Olaf Tryggvason’s Assumed Presence at the Battle of Maldon

Na przestrzeni ostatnich kilkudziesięciu lat kwestia ewentualnej obecności Olafa Tryggvasona w bitwie pod Maldon poruszana była niejednokrotnie, przede wszystkim przez badaczy brytyjskich oraz skandynawskich. Należy tu jednak zauważyć, iż zazwyczaj były to analizy dość powierzchowne, czy wręcz marginalne, będące jedynie mniej lub bardziej istotnym uzupełnieniem tematyki omawianej w danej publikacji. Wśród potencjalnych uczestników wydarzeń z sierpnia 991 roku, oprócz przyszłego władcy Norwegii, wymienia się jeszcze króla Danii Swena Widłobrodego oraz nieznanych skądinąd Jósteina i Guðmunda. Ponieważ obecność Swena pod Maldon jest przez zdecydowaną większość historyków słusznie kwestionowana, jedyną tak naprawdę historyczną postacią wśród potencjalnych przywódców skandynawskich najeźdźców pozostaje Olaf, co niestety powoduje, iż część historyków - a w ślad za nimi także piszących na temat średniowiecza twórców stricte literackich - właśnie w nim dość pochopnie upatruje głównodowodzącego wikingów. Niniejsza praca ma zatem na celu zestawienie dostępnych tekstów źródłowych (oprócz staroangielskiego poematu aliteracyjnego znanego jako Bitwa pod Maldon, są to przede wszystkim różne wersje Kroniki anglosaskiej, a także różnej maści utwory o charakterze historycznym czy nawet hagiograficznym) oraz ich krytyczną konfrontację z powyższą opinią.

In den letzten Jahrzehnten wurde die Frage der eventuellen Teilnahme von Olaf Tryggvason an der Schlacht von Maldon mehrfach, vor allem von den britischen und skandinavischen Forschern, aufgegriffen. Anzumerken ist hier jedoch, dass diese Analysen in der Regel recht oberflächlich oder sogar marginal waren und nur als eine mehr oder weniger wichtige Ergänzung zur in einer Publikation behandelten Thematik galten. Unter den möglichen Teilnehmern an den Ereignissen vom August 991 werden neben dem künftigen Herrscher von Norwegen noch der König von Dänemark Sven Gabelbart und die sonst unbekannten Personen wie Jóstein und Guðmund genannt. Da die Anwesenheit von Sven bei Maldon von den meisten Historikern zu Recht in Frage gestellt wird, bleibt Olaf die einzige historische Figur unter den potenziellen Führern der skandinavischen Angreifer, was leider zur Folge hat, dass einige Historiker - und ihnen folgend auch die über das Mittelalter schreibenden strikt literarischen Künstler - gerade in ihm ziemlich voreilig den Oberbefehlshaber der Wikinger sehen. Der vorliegende Beitrag setzt sich deshalb zum Ziel, die verfügbaren Quellentexte (neben dem altenglischen alliterativen Gedicht, das als Schlacht von Maldon bekannt ist, gehören dazu in erster Linie verschiedene Versionen der Angelsächsischen Chronik sowie unterschiedliche historische oder sogar hagiographische Werke) zusammenzustellen und sie mit der obigen Meinung kritisch zu konfrontieren.