‘CUM PASTORI MEO LUPI PORCOS ERIPERENT’. STATUS PRAWNY ZWIERZĄT PORWANYCH PRZEZ DRAPIEŻNIKI

Summary This paper discusses the case analysed by Pomponius and related in the 19th book of Ulpian’s commentary ad edictum: wolves had snatched somebody’s pigs, but the pigs were saved from the wolves by the courageous intervention of a neighbour, who pursued the predators with his hounds. Thus a controversy arose concerning the ownership of the pigs: they were snatched from the owner in circumstances which would have made them irretrievably lost in the normal course of things, but they were later saved by a farmer from a neighbouring property and his dogs. Pomponius refers to three cases as a possible argument in the discussion: a wild animal, the property of which exists only as long as the owner, who had previously appropriated it, has control over it and which, escaping the guard, became again ownerless and thus subject to appropriation, a thing carried off or snatched by the wild bird and finally a thing lost in a shipwreck. Te analysis of these cases looks interesting from the point of view of continuity of the property right of the thing whose possession and possibility of control was lost in confrontation with nature. Finally Pomponius resolves the case in favour of the original owner, on the grounds of recoverability of the thing (nostrum manere tamdiu, quamdiu reciperari possit). This solution is also approved by Ulpian, who grants in favour to the owner actio furti, actio ad exhibendum and rei vindicatio against the neighbour who refused to return the pigs.

W 19 księdze komentarza do edyktu Ulpian relacjonuje analizowany przez Pomponiusza kazus porwania przez wilki świń, które to świnie następnie zostały odzyskane wskutek interwencji dzierżawcy pobliskiego folwarku, który poszczuł wilki swoimi psami. Kontrowersyjnym zagadnieniem może być w tym kontekście ustalenie, do kogo należą ocalone świnie, bowiem zostały odebrane właścicielowi w okolicznościach, w których ten musiał się liczyć z ich defnitywną utratą, a następnie zostały przy użyciu psów myśliwskich odebrane dzikim zwierzętom przez inną osobę. W rozważaniach nad tym zagadnieniem jako argument przywołane są różne stany faktyczne: schwytanego dzikiego zwierzęcia, które po powrocie do stanu naturalnej wolności przestaje być własnością myśliwego, oraz rzeczy porwanej przez ptaka i przeniesionej w inne miejsce, a także rzeczy utraconej w wyniku katastrofy statku, których analiza w kontekście omawianego kazusu może być interesująca z punktu widzenia zagadnienia kontynuacji prawa własności rzeczy, której posiadanie i możliwość kontroli właściciel utracił w konfrontacji z siłami natury. Ostatecznie Pomponius rozstrzygając sporną kwestię odwołuje się do możliwości odzyskania rzeczy jako gwarancji zachowania [jej prawa własności. W omawianym przypadku uznaje się więc, że świnie pozostały własnością dotychczasowego właściciela i przyznaje się mu prawo do wniesienia skargi z tytułu kradzieży i innych powództw zmierzających do odzyskania posiadania rzeczy przeciwko dzierżawcy, który odzyskawszy świnie, odmówiłby ich zwrotu.