PONOWOCZESNA „UCIACZKA OD WOLNOŚCI”? ANALIZA FUNDAMENTALIZMU RELIGIJNEGO JAKO WSPÓŁCZESNEJ UTOPII.

W poniższym artykule podjęto próbę analizy fundamentalizmu religijnego jako zjawiska typowego dla ponowoczesności. Głównym celem rozważań jest znalezienie odpowiedzi na dwa pytania: 1) jakie są powody tego, że ludzie we współczesnym świecie sięgają po wyjaśnienia wytwarzane przez ruchy fundamentalistyczne?, 2) dokąd wiedzie droga, którą wybrali – czy jest to „ucieczka od wolności”? Oba pytania stają się istotne z punktu widzenia ustroju demokratycznego, dla którego właściwy jest dialog. W przypadku fundamentalizmu, nie tylko zresztą religijnego, mamy natomiast do czynienia z murem milczenia. Z punktu widzenia takiej interpretacji tradycji wszelkiego rodzaju rozmowa i szukanie kompromisu stają się bezowocne. W opinii fundamentalistów nie można poddawać pod dyskusję tego, co jest prawdziwe, uniwersalne i absolutne. Ustrój demokratyczny opiera się na umowie społecznej, ma charakter ludzki i historyczny. Wizja proponowana przez fundamentalistów odwołuje się do porządku transcendentalnego, boskiego i ponadhistorycznego. Próba dialogu z tradycją, podejmowana przez zwolenników humanizmu i demokracji, wydaje się z ich perspektywy bluźnierstwem i grzechem. Pychą jest bowiem porównywanie słowa bożego, zawartego w świętych pismach, ze słowem ludzkim, wpisanym w różnego rodzaju akty legislacyjne.