Studia wyższe - bez szans na sukces?!

Rozważania zawarte w artykule dotyczą, z jednej strony, sytuacji na rynku pracy osób z wyższym wykształceniem (ze szczególnym uwzględnieniem problemów z zatrudnianiem absolwentów szkół wyższych), z drugiej zaś – sposobu realizacji przez polskie szkoły wyższe jednej z ich społecznych funkcji edukacyjnych, a mianowicie kształcenia na potrzeby rynku pracy. W artykule postawione są i udokumentowane dwie tezy. Pierwsza z nich zwraca uwagę na to, że w dyskursie publicznym w Polsce dominuje uproszczona wizja wzajemnych relacji między systemem edukacji (w szczególności szkolnictwem wyższym) a gospodarką (rynkiem pracy). Druga teza mówi o braku uzasadnienia dla rozpowszechnionego przekonania, że to po stronie polskich szkół wyższych leży „wina” za niewłaściwe zaspokajanie popytu generowanego przez rynek pracy. We współczesnym społeczeństwie relacje między systemem edukacji a jego otoczeniem kształtowane są intencjonalnie przez przyjmowanie – w makroskali – określonej strategii rozwoju społeczno-ekonomicznego oraz realizowanie wynikającej z takich strategicznych założeń polityki edukacyjnej państwa. Ponieważ jednak system edukacji na poziomie wyższym realizuje różne społeczne funkcje, nie tylko funkcję przygotowywania do życia zawodowego, popyt na studia wyższe kreowany jest nie tylko przez rynek pracy, ale również przez system uznawanych społecznie wartości kształtowany przez dominującą w danym okresie upolitycznioną ideologię edukacyjną. Zawarta w artykule analiza danych statystycznych dotyczących szkolnictwa wyższego w kontekście zapotrzebowań rynku pracy prowadzi do wniosku, że w sytuacji kiedy ukończenie studiów w coraz mniejszym stopniu sprzyja pożądanemu przez absolwentów usytuowaniu na runku pracy, uczelnie należy uwolnić od przytłaczającego stereotypu „kształcenia na potrzeby rynku pracy” i stymulować je raczej do stosowania bardziej uniwersalnych kryteriów jakości kształcenia, niezależnych od technologicznej dynamiki sfery gospodarczej.