Aktywizacja i rozwój lokalny jako program i metoda działania na rzecz zmian

Aktywizacja i rozwój lokalny, którym współcześnie socjologowie poświęcają wiele uwagi, jest składową zmiany społecznej. Tworzona teoria średniego zasięgu dotycząca rozwoju lokalnego sięga do różnych koncepcji rozwoju społecznego, wskazując na mechanizmy i elementy składowe. Zakłada się, że rozwój lokalny, istniejąc zawsze w aktywnej relacji do zmiany społecznej bądź kulturowej, wykorzystuje zarówno lokalne zasoby ludzkie, materialne, środowiskowe i kulturowe, jak i interakcje, przede wszystkim, wspólnotowe jednostek w procesie aktywizacji na rzecz lokalnego środowiska. W artykule wychodzi się od przeglądu koncepcji rozwoju społecznego i koncentruje się na różnych aspektach problematyki aktywizacji i rozwoju lokalnego. Aktywizacja i rozwój współczesnych społeczności samorządowych określa się jako zbiorowe przedsięwzięcie, które wymaga zaangażowania emocjonalnego i wysiłku mieszkańców. Ma charakter procesu, przebiegającego według pewnych etapów, które dotyczą zarówno przygotowania programu, gdzie wytyczony jest cel i kierunki dążeń do celu, jak i jego realizacji wraz z elementami kontroli przebiegu. Jednocześnie wybrana i określona jest metoda, czyli sposób postępowania, aby uzyskać jak najwyższą skuteczności podejmowanych przedsięwzięć i efektywność wyników. Kompleksowe rozumienie aktywizacji i rozwoju lokalnego wskazuje zarówno na rolę planowania rozwoju i strategii, a więc przyjętej zasady postępowania w konstrukcji planu i jego realizacji, jak i znaczenie uczestnictwa społecznego w budowaniu lepszej przyszłości własnego środowiska społeczno-kulturalnego i materialnego zamieszkania. Aktywizacja w rozumieniu aktywizacji obywatelskiej związana jest z poszukiwaniem niezależności i autonomii, z chęcią decydowania o własnym losie, identyfikacją ze społecznością i miejscem jako „małą ojczyzną”.