Główne tendencje w polityce reform wyborczych w wyborach parlamentarnych

In some political and science circles (including Poland) there are articulated views on the crucial role of electoral systems in the process of political competition. Therefore they express the opinion about prevalence of certain electoral arrangements in terms of the implementation of certain political preferences. Often hopes for the reform of the political system are associated with the changes of the electoral systems. In the Great Britain (the United Kingdom) and other English-speaking countries citizens have formed community associations whose aim is the change from the majority to the proportional electoral system. In the effect we have more proportional election result and extension of real electoral bid to a  larger number of political parties. On the other hand, in Poland, we have seen the opposite trend. Proponents of single-mandate constituencies depreciate the system of proportional representation. They express the belief in the positive effects of the majority system in the parliamentary elections. Radicals endorse the idea that only those electoral solutions are synonymous with electoral democracy and they are a  way to reduce the pathologies of political life. In terms of these issues there have arisen many misconceptions and political myths. The main purpose of this article is to pay attention to trends in the areas of electoral reforms in the world. The author tries to answer the following research questions: 1) What electoral systems were popular in the world in individual periods from the 19th to the 21st centuries? 2) What tendencies appear in changes of electoral systems in the recent years? 3) What is the being of popularity phenomenon of mixed-member electoral systems? In the recent years the most popular electoral systems are: proportional representation with open lists and majority rules in single member-districts.

W  niektórych środowiskach politycznych (w  tym w  Polsce), a  także naukowych artykułowane są poglądy o  – decydującej w  procesie rywalizacji politycznej – roli systemów wyborczych oraz w  związku z  tym wyrażane jest przekonanie o  przewadze niektórych rozwiązań wyborczych w  zakresie realizacji określonych preferencji politycznych. Często nadzieje w  zakresie reformy systemu politycznego wiąże się ze zmianami systemów wyborczych. W  Wielkiej Brytanii i  innych krajach anglosaskich powstały stowarzyszenia społeczne, których celem jest zmiana systemu większościowego na proporcjonalny. Jego zwolennicy opowiadają się za proporcjonalnością wyniku wyborczego i  rozszerzeniem realnej oferty  wyborczej do większej liczby podmiotów partyjnych. Z  kolei w  Polsce można zauważyć odwrotną tendencję. Zwolennicy jednomandatowych okręgów wyborczych, deprecjonując system proporcjonalnejreprezentacji, wyrażają przekonanie o  pozytywnych efektach systemu większościowego w  wyborach do Sejmu. W  wariancie radykalnym lansowana jest teza, że tylko powyższe rozwiązania wyborcze stanowią synonim demokracji i  są sposobem na ograniczenie patologii życia politycznego. Wokół tej problematyki narosło wiele nieporozumień i  mitów politycznych. Celem przedstawionego artykułu jest zwrócenie uwagi na tendencje w  zakresie polityki reform wyborczych w  świecie i  odpowiedź na takie pytania badawcze jak: 1) Jakie systemy wyborcze były popularne w  świecie w  poszczególnych okresach od XIX do XXI wieku?; 2) Jakie są tendencje w  zakresie zmian systemów wyborczych w  ostatnich latach?; 3) Z  czego wynika fenomen popularności mieszanych systemów wyborczych? W  ostatnich latach najbardziej popularnymi rozwiązaniami wyborczymi są system proporcjonalny z  listami otwartymi oraz system większościowy z  jednomandatowymi okręgami wyborczymi.